We bieden u een voordelige uitkomst van de begroting 2022-2025 aan. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een verhoging van de bijdragen van het Rijk voor Jeugd. Op basis hiervan is er ruimte voor eenmalig en structureel nieuw beleid. Bij deze begroting doen we voorstellen ter invulling van deze ruimte in de begroting. Een gedeelte van de eenmalige budgetruimte (€1.554.000) kan door het nieuwe college van B en W in volgende jaren worden besteed. Er zijn naast deze nieuwe uitgaven ook onzekerheden voor de komende jaren. Een onzekere factor is hoe de economie gaat draaien, als alle steunmaatregelen wegvallen. Wat kan dit gaan betekenen voor de uitgaven voor de bijstand. Daarom bouwen we naast het vrijmaken van ruimte voor nieuw beleid ook een extra buffer in voor het opvangen van mogelijke nadelen die kunnen gaan ontstaan in de diverse rijksbijdragen. Deze extra buffer was bij de Voorjaarsnota 2021 ingezet ter dekking van de begrotingstekorten.
De financiën zijn hiermee op orde en er ligt een solide financiële basis.
Bestuursakkoord financiële paragraaf
Het college van B en W heeft in het bestuursakkoord 2018-2022 Deventer het volgende opgenomen.
"We zorgen voor een structureel sluitende jaar- en meerjarenbegroting, waarbij structurele uitgaven worden gedekt met structurele middelen. Alleen bij onverwacht externe financiële tegenvallers, die niet op korte termijn structureel gedekt kunnen worden, kan de begroting bij uitzondering met incidentele middelen sluitend worden gemaakt. De uitgaven passen we aan de inkomsten van het Rijk aan (trap op, trap af). Als dit leidt tot ongewenste maatschappelijke effecten, stellen we dit bij en vinden we de middelen elders binnen de gemeentelijke begroting. Voor het benodigde specifieke weerstandsvermogen handhaven we de minimale norm van 1".
Meer informatie
Uitgaven
In 2022 geeft de gemeente een bedrag van €368,8 miljoen uit aan de verschillende werkzaamheden, exclusief de algemene middelen en inclusief stortingen in reserves. In onderstaande tabel is weergegeven hoeveel de uitgaven per programma bedragen. De lasten van de algemene dekkingsmiddelen, inclusief stortingen in reserves bedragen €39,5 miljoen. Voor een toelichting op dit programma wordt verwezen naar het onderdeel Dekking programmaplan. De totale lasten van de gemeente bedragen €408,3 miljoen.
Inkomsten
De uitgaven zijn gedekt door inkomsten. De gemeente kent verschillende bronnen van inkomsten. De belangrijkste zijn de algemene dekkingsmiddelen, waaronder de algemene uitkering (bijdrage van het rijk) en de onroerende zaakbelasting, inkomsten direct gerelateerd aan de programma’s (bijvoorbeeld bijdragen van het rijk voor bijstandsuitkeringen of verkoopopbrengsten van gronden) en de overige heffingen die inwoners en bedrijven betalen, zoals afvalstoffenheffing, rioolheffing, maar ook bijvoorbeeld leges voor reisdocumenten.
Het onderstaande figuur geeft de inkomsten uit de verschillende bronnen schematisch weer. De totale inkomsten van de gemeente bedragen €409,4 miljoen. Hiervan wordt €30,5 miljoen geput uit reserves.
Meer informatie
Uitkomsten
Voorjaarsnota 2021
Door de raad werd op 7 juli de Voorjaarsnota 2021 vastgesteld. De uitkomst van de begroting na de Voorjaarsnota was:
(bedragen x €1.000)
2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
Uitkomst Voorjaarsnota 2021 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2e Kwartaalrapportage 2021
Op basis van de 2e kwartaalrapportage was er voor 2021 een voordelige uitkomst van €6,8 miljoen.
Dit voordeel is gestort in de generieke weerstandreserve en wordt bij de begroting 2022 gebruikt voor dekking eenmalig nieuw beleid in 2022-2025.
Autonome ontwikkelingen
Door nieuwe autonome ontwikkelingen, die worden gedekt uit de algemene middelen, verandert de uitkomst van de begroting.
De autonome ontwikkelingen zijn:
(bedragen x €1.000) (-/- = nadeel) | ||||||
Nr. | Omschrijving | Programma | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
1 | Grondexploitaties winstgevend | Herstructurering en vastgoed | 1.200 | 550 | 600 | 0 |
2 | Uitbreiding team Inkomensondersteuning | Inkomensondersteuning en arbeidsmarkt | -210 | 0 | 0 | 0 |
3 | Bewindvoering | Inkomensondersteuning en arbeidsmarkt | -27 | -7 | -7 | -7 |
4 | Oude boekwaarde sporthal Uutvlog | Meedoen | 0 | -82 | 0 | 0 |
5a | Sporthal Bathmen | Meedoen | 0 | 0 | 252 | 173 |
5b | Storting in generieke weerstandsreserve | 0 | 0 | 0 | -270 | |
6 | Onderwijshuisvesting IHP 2022 | Jeugd en onderwijs | 0 | -16 | -16 | -16 |
7 | Onderwijshuisvesting IHP na 2022 (kapitaallasten) | Jeugd en onderwijs | 9 | -94 | -163 | -286 |
8 | Onderwijshuisvesting IHP na 2022 (afboeken boekwaarde) | Jeugd en onderwijs | -1.241 | 0 | -1.707 | 0 |
9 | Opstalverzekering scholen | Jeugd en onderwijs | -53 | -53 | -53 | -53 |
10 | Rente boekwaarde school Sancta Maria | Jeugd en onderwijs | -33 | 0 | 0 | 0 |
11 | Opbrengsten billboards | Economie en internationaal beleid | -131 | -131 | 0 | 0 |
12 | Brandveiligheid monumenten | Kunst en cultuur | -66 | -66 | -66 | -66 |
13a | Uitruil laptops | Bedrijfsvoering | -50 | 0 | 0 | 0 |
13b | Dekking uit stelpost ICT | Algemene dekkingsmiddelen | 50 | 0 | 0 | 0 |
14a | Toekomstgericht werken (onderdeel ICT) | Algemene dekkingsmiddelen | -55 | -44 | -44 | -44 |
14b | Dekking uit stelpost ICT | Algemene dekkingsmiddelen | 55 | 44 | 44 | 44 |
15 | Verkoop obligaties | Algemene dekkingsmiddelen | -2 | -2 | -2 | -2 |
16 | Meicirculaire 2021 algemene uitkering | Algemene dekkingsmiddelen | 313 | -465 | -1.038 | -1.176 |
17 | Stelposten prijzen/lonen (meicirculaire) | Algemene dekkingsmiddelen | 790 | 506 | 473 | 300 |
18 | Aanvulling stelpost lonen/prijzen | Algemene dekkingsmiddelen | -50 | -100 | -140 | -167 |
19 | Extra middelen jeugd | Algemene dekkingsmiddelen | 9.576 | 5.778 | 5.292 | 4.678 |
Saldo | 10.075 | 5.818 | 3.425 | 3.108 |
Toelichting
1. Grondexploitaties winstgevend
Voor een aantal grondexploitaties (Steenbrugge, Eikendal, Tuinen van Zandweerd, Vijfde Hoek en Looweg) zijn winstgevende uitkomsten te verwachten. Conform het BBV (besluit begroting en verantwoording) mogen deze winsten voor een deel worden ingeboekt.
Deze baten nemen we voorzichtigheidshalve voor 50% mee in de begroting. Het betreft in 2022 €1,2 miljoen, in 2024 €550.000 en in 2024 €600.000. Zie ook paragraaf grondbeleid.
2. Uitbreiding team Inkomensondersteuning
Elk jaar wordt op basis van het formatie calculatiemodel bekeken welke formatie nodig is voor de uitvoering van de bijstand. In de 1e kwartaalrapportage is besloten de formatie tijdelijk uit te breiden met eenmalige dekking (3e corona steunpakket). Voor 2022 wordt wederom uitgegaan van een eenmalige uitbreiding van de formatie met 3 fte.
Zo is er een flexibele formatie beschikbaar die weer kan worden afgebouwd als de aantallen bijstandsuitkeringen zouden dalen.
3. Beschermingsbewind
Om uitvoering te geven aan de aanbevelingen uit het onderzoeksrapport beschermingsbewind worden de lasten in 2022 eenmalig met €27.000 verhoogd voor de aanschaf en implementatie van een nieuw softwarepakket specifiek voor beschermingsbewind. De structurele lasten hiervan bedragen vanaf 2023 €7.000.
4. oude boekwaarde sporthal de Uutvlog
Door de raad is in december 2020 het krediet voor de nieuwbouw van de sporthal de Uutvlog beschikbaar gesteld. De boekwaarde per 31-12-2023 van de oude investeringen dient nog wel te worden afgeboekt. Dit is in de berekening niet meegenomen. Het gaat om een boekwaarde van
€82.259.
5a Sporthal Bathmen
De oplevering van de nieuwe sporthal Bathmen schuift door naar 2025 (oorspronkelijk 2023). De verschuiving in de tijd en de piekinflatie in de bouwkosten zorgen voor een stijging van de investeringskosten van €850.000 inclusief btw. De kapitaalslasten stijgen hierdoor structureel met €52.000 vanaf 2026. Daartegenover staat een eenmalige vrijval van kapitaalslasten (na aftrek van de bouwrente) van €297.000 in 2024 en €218.000 in 2025. Verder was in de oorspronkelijk berekening van de projectgroep Sportvoorzieningen Bathmen rekening gehouden met een exploitatievoordeel. Uit het onderzoek van M3V blijkt dat dit niet realistisch is. De geraamde verlaging van de exploitatie van €45.000 per jaar vanaf 2024 moet daarom worden teruggedraaid.
5b. Storting in generieke weerstandsreserve
Het verschil tussen het bedrag in 2025 en in 2026 wordt in 2025 eenmalig gestort in de generieke weerstandreserve. Zo wordt voorkomen dat er in 2026 geen dekking is voor de hogere kapitaallasten.
6. Onderwijshuisvesting IHP 2022
Op basis van de verordening voorzieningen huisvesting onderwijs, zijn de aanvragen van de Olijfboom, Slingerbos en De Zonnewijzer autonoom. Deze drie investeringen zitten in het programma onderwijshuisvesting 2022. De totale investering bedraagt €308.000 met kapitaallasten van €16.000 in 2022
De investering voor Slingerbos betreft de in gebruik name in verband met medegebruik door een andere school (Zonnewijzer). Deze investering is afhankelijk van een gezamenlijk in te dienen aanvraag.
7. Onderwijshuisvesting IHP na 2022 (kapitaallasten)
Voor onderwijshuisvesting IHP worden de volgende investeringen in de begroting opgenomen.
Omschrijving geraamde investering | Jaar | Investering |
Tijdelijke uitbreiding bij het Kindcentrum Borgele voor de Borgloschool en de Linde. | 2022 | €602.000 |
Vervangende nieuwbouw voor de ZMOK-locatie op de Splithofstraat. | 2023 | €3.495.000 |
Vervangende nieuwbouw Kindcentrum Kleurrijk, Zwaluwenburg inclusief gymzalen | 2022 | €6.521.214 |
Vervangende nieuwbouw Colmschaterenk inclusief gymzaal | 2025 | €6.026.715 |
Gezien de wettelijke zorgplicht tot onderwijshuisvesting voor scholen gevestigd in een gemeente, worden investeringen in vervangende nieuwbouw gezien als autonoom. Er zit alleen enige beleidsruimte in het moment van investering.
De uitbreiding Kindcentrum Borgele is wettelijk verplicht in verband met een capaciteitstekort. Bij de uitbreiding van het kindcentrum wordt vooralsnog vanuit gegaan dat het een tijdelijke uitbreiding betreft (€602.000). In 2022 wordt de aanvraag behandeld. Als uit de beoordeling van de aanvraag blijkt dat het toch permanente uitbreiding moet zijn, bedraagt de investering €1,1 miljoen.
De vervangende nieuwbouw voor de ZMOK-locatie betreft ook een uitbreiding. Niet uitbreiden is geen optie omdat de huidige omvang (circa 30 leerlingen) niet voldoende is voor het bieden van de vereiste onderwijskwaliteit en voor de exploitatie. Voor de nieuwe ZMOK-locatie is rekening gehouden met een gebouw voor tussen de 50 en 100 leerlingen. Bij de berekening van de kapitaallasten is uitgegaan van 75 leerlingen. Momenteel wordt onderzoek gedaan naar de verwachte leerlingaantallen. Het niet vergroten van de ZMOK-locatie zal dan tot de situatie leiden dat er helemaal geen huisvesting kan worden geboden, waarmee de gemeente niet aan haar zorgplicht voldoet. Toename van het aantal leerlingen leidt overigens tot een afname van de kosten in het leerlingenvervoer.
De investering voor tijdelijke uitbreiding bij Kei13 is wel een beleidskeuze. Er is namelijk vervangende ruimte binnen het zoekgebied voor de komende jaren. Deze keuze is echter wel onwenselijk gezien de afstand tussen Kei13 en de school met leegstand en de toename van het aantal huizen in de nieuwbouwwijk Steenbrugge. Bij de begroting 2022 wordt voorgesteld deze investering wel te prioriteren bij de afweging nieuw beleid van deze begroting. Het geraamde investeringsbedrag bedraagt €789.000.
Voor de voorportaallijst resteert hiermee een bedrag van €8.450.000. Ook hiervoor geldt dat de investering voor vervangende nieuwbouw of renovatie op het moment dat de gebouwen daadwerkelijk technisch zijn afgeschreven als autonoom moet worden aangemerkt.
Op sommige gebouwen die voor vervangende nieuwbouw in aanmerking komen, rust nog een resterende boekwaarde die in één keer moet worden afgeboekt als de oude gebouwen worden gesloopt. De oorzaak van de hoge restboekwaarden ligt in het feit dat het Rijk begin jaren ‘80 heeft besloten gemeenten bekostiging te verlenen op basis van een lineaire afschrijving van schoolgebouwen in 60 jaar in plaats van 40 jaar.
Resterende boekwaarden investeringen | Jaar | Investering |
Tijdelijke uitbreiding bij het Kindcentrum Borgele voor de Borgloschool en de Linde. | 2022 | €0 |
Vervangende nieuwbouw voor de ZMOK-locatie op de Splithofstraat. | 2023 | €118.680 |
Vervangende nieuwbouw Kindcentrum Kleurrijk, Zwaluwenburg inclusief gymzalen | 2022 | €1.240.700 |
Vervangende nieuwbouw Colmschaterenk inclusief gymzaal | 2025 | €1.707.000 |
8. Onderwijshuisvesting IHP na 2022 (afboeken boekwaarde)
Er wordt uitgegaan dat gebouwd wordt op de bestaande locaties. Dit betekent dat oude boekwaarden moeten worden afgeboekt. Zie voor de toelichting onderwijshuisvesting IHP na 2022 (kapitaallasten).
9. Opstalverzekering scholen
De aanbesteding van de gemeente brede verzekering heeft geleid tot een stijging van de premie voor de komende drie jaar. Dit betekent een premieverhoging van de opstalverzekering voor de scholen. Bedrag €53.000.
10. Rente boekwaarde Sancta Maria
Voor de uitvoering van het programma onderwijshuisvesting 2021 is door de raad voor de vervangende nieuwbouw van de basisschool Sancta Maria €1.750.000 beschikbaar gesteld. Hierbij is een fasering van het krediet toegepast. Voor het jaar 2021 €1.500.000 en voor 2022 €250.000. Hierbij is echter ten onrechte geen rekening gehouden met de bouwrente ad €33.000 (2,2 % van €1.500.000).
11. Opbrengsten billboards
Eind 2021 loopt de huidige concessie voor reclame op billboards in de openbare ruimte af. Dit betreft de 17 analoge vitrinekasten langs de drukste wegen in Deventer. Om te voorzien in opvolging daarvan is een aanbesteding opgestart. Vanwege gewijzigde marktomstandigheden worden de analoge billboards opgevolgd door digitale varianten. Hoewel zes aanbieders zijn uitgenodigd, hebben slechts 2 partijen een aanbieding gedaan. De winnende partij biedt €40.600 per jaar bij de plaatsing van 10 digitale billboards. De looptijd van de concessie is 10 jaar + 1 jaar verlenging. Dit is een tegenvallende opbrengst gelet op de €130.000,- die we op dit moment als baten in de begroting hebben opgenomen op basis van de huidige (aflopende) overeenkomst.
Het College heeft ervoor gekozen om op dit moment niet te gunnen. Dit betekent dat over 2 à 3 jaar een nieuwe aanbestedingsprocedure kan worden gestart vanuit de verwachting dat de inschrijvingen dan aanzienlijk voordeliger zijn voor de gemeente. Voorlopig wordt uitgegaan van eenmalig nadeel in 2022 en 2023 van elk jaar €131.000.
12. Brandveiligheid monumenten
De sprinklerinstallaties van de Lebuinuskerk en -toren en de Bergkerk zijn aangesloten op een permanente waterbron om een eventuele brand effectief te kunnen bestrijden. Er is geen wettelijke eis, maar op deze manier worden deze Deventer monumenten beter beschermd bij brand. Daarnaast kan de brandweer de waterbronnen ook gebruiken bij branden in de omgeving van de bron (tot 350 meter), wat de veiligheid van de binnenstad vergroot. In het najaar 2021 zal worden gestart met de uitvoering. Voor de Lebuinuskerk en -toren gaat het om een investering van €400.000 (structurele last €34.000) en voor de Bergkerk €364.000 (structurele last €32.000). Conform de tweede kwartaalrapportage worden de lasten gedekt uit de algemene middelen.
13a en b. Uitruil laptops
In het kader van het Toekomst Gericht Werken (TGW) worden bestaande laptops versneld vervangen. Daardoor vindt een vervangingsinvestering, die voorzien was in 2023, al plaats in 2022. Dit leidt tot een eenmalige extra kapitaallast in 2023 van €50.000,-. Deze kan worden gedekt uit de stelpost ICT.
14a. en b. Toekomstgericht werken (onderdeel ICT)
In het kader van het Toekomst Gericht Werken (TGW) wordt er per 2022 een definitieve thuiswerkregeling ingevoerd voor het personeel van de gemeente Deventer.
Bij ICT gaat het om de aanschaf van een beeldscherm, toetsenbord en muis. De kosten van €55.000 in 2022 en €45.000 vanaf 2023 kunnen worden gedekt uit de stelpost ICT, gestald onder de Algemene dekkingsmiddelen. Het restant van deze stelpost, €165.000 structureel, blijft beschikbaar voor het opvangen van extra prijsstijgingen binnen de ICT-begroting.
15. Verkoop staatsobligaties
In de jaarrekening 2020 is gemeld dat de gemeente beschikt over twee beleggingsrekeningen bij ABN Amro en Rabobank met hieraan gekoppeld een aantal langlopende obligaties van het “Grootboek der Nationale schuld” van de staat. De verkoop van deze obligaties heeft plaatsgevonden en heeft €735.000 opgebracht. Na aftrek van de boekwaarde van €239.000 resulteert dit in een eenmalig verkoopresultaat van €496.000. Dit is meegenomen in de 2e kwartaalrapportage 2021.
Als gevolg van de verkoop vervalt het jaarlijkse rendement van circa €7.000. Daarnaast vervallen er ook jaarlijkse servicekosten ad €5.000. Per saldo een nadeel van €2.000.
16. Meicirculaire Algemene uitkering
Dit is de uitkomst van de meicirculaire 2021 Algemene uitkering. De raad is hiervan via een raadsmededeling van op de hoogte gesteld.
17. Stelpost lonen en prijzen
Op basis van actuele indexcijfers prijzen en lonen moet ook de stelpost prijzen/lonen worden aangepast. In de raadsmededeling van de meicirculaire AU is de raad hiervan op de hoogte gebracht.
18. Aanvulling stelpost lonen/prijzen
Op basis van de berekening van de compensatie die de programma’s in de begroting 2022-2025 op basis van de begrotingsrichtlijnen 2022 hebben berekend moet de stelpost lonen/prijzen worden verhoogd.
19. Extra middelen Jeugd
- 2022
Op 18 mei jl. heeft de Commissie van Wijzen uitspraak gedaan en advies gegeven over het geschil tussen Rijk en gemeenten over de structurele financiering van de jeugdzorg. Naar aanleiding van de uitspraak is het Kabinet in gesprek gegaan met gemeenten waarna besloten is dat het Kabinet in 2022 eenmalig €1,314 miljard extra beschikbaar stelt aan gemeenten voor de tekorten vanwege de jeugdzorg. Het betreffen algemene middelen. Voor Deventer is dit een bedrag van €9,6 miljoen. In de raadsvergadering van de Voorjaarsnota 2021 is al medegedeeld dat deze middelen naar de gemeente zouden komen.
- 2023 en verder
Na de raadsvergadering van de Voorjaarsnota is ook bekend geworden dat in de begroting vanaf 2023 rekening mag worden gehouden met extra structurele middelen Jeugd. Rijk, VNG en IPO hebben afgesproken dat alle gemeenten in de jaarschijven 2023 tot en met 2025 van de meerjarenraming, de bedragen uit de Hervormingsagenda van de Commissie van Wijzen als stelpost mogen opnemen in de begroting. Vanuit behoedzaamheid en in het licht van de afspraken rond de Hervormingsagenda dat gemeenten ook zelf kostenbesparende maatregelen kunnen nemen, geldt hiervoor een maximum van 75% van het deel dat gemeenten op basis van de verdeling zouden krijgen. Hierbij is ruimte om rekening te houden met de lokale situatie en de mogelijkheden om te besparen. De stelpost geeft een indicatie van de ruimte die op de begroting kan ontstaan door een combinatie van noodzakelijke aanpassingen aan het jeugdhulpstelsel om de jeugdzorg in de toekomst effectief en beheersbaar te houden en de structurele financiën. Hierover zal het nieuwe kabinet beslissen. De uitspraak van de Commissie van Wijzen dient daarbij als zwaarwegende inbreng. Het zijn algemene middelen. Het zijn vanaf 2023 tot 2028 aflopende structurele middelen die voor 75% in de begroting mogen worden opgenomen.
(bedragen x €1.000 -/- = nadeel)
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
Indicatie hogere raming extra structurele middelen Jeugd | 10.588 | 9.940 | 9.161 | 6.313 | 5.905 | 5.905 |
75% toegestane raming | 7.947 | 7.461 | 6.847 | 4.735 | 4.429 | 4.429 |
Af: geraamde baten stelpost | -2.169 | -2.169 | -2.169 | -2.169 | -2.169 | -2.169 |
Saldo | 5.778 | 5.292 | 4.678 | 2.566 | 2.260 | 2.260 |
Financiële soliditeit
Financiële soliditeit (financieel solide huishouding) is een onderdeel van een structureel sluitende (meerjaren)begroting. Hierbij wordt ook gekeken of er voldoende buffers beschikbaar zijn om op korte termijn risico’s en nadelen te kunnen dekken. We voldoen aan deze eisen en lichten dat toe in de volgende paragrafen.
Weerstandsratio
De ratio van het weerstandsvermogen in deze begroting bedraagt 1. Dit betreft een weerstandsvermogen en risicobedrag van €16,0 miljoen. Zie voor verdere toelichting paragraaf Weerstandsvermogen en risicomanagement.
Generieke weerstandsreserve
Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de beschikbare weerstandscapaciteit (de middelen waarover de gemeente kan beschikken om niet begrote kosten die onverwachts en substantieel zijn te dekken) en de benodigde weerstandscapaciteit (de risico’s waarvoor geen voorzieningen of verzekeringen zijn afgesloten). Met de structurele weerstandscapaciteit worden de middelen bedoeld die permanent kunnen worden ingezet om tegenvallers in de lopende exploitatie op te vangen, zonder dat dit ten koste gaat van de uitvoering van de programma's.
In het bestuursakkoord is afgesproken dat de ratio van het weerstandsvermogen 1,0 dient te bedragen. In de Voorjaarsnota 2021 bedroeg de ratio 1.
In de begroting 2022 bedraagt het ratio weerstandsvermogen: €16.665.000/€15.800.000 = 1,055.
De totale omvang van de benodigde weerstandscapaciteit (noemer) is €15.800.000. Ten opzichte van de Voorjaarsnota 2021 is dit €100.000 lager. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door een lager risico in de grondexploitaties (o.a. Steenbrugge en Leisurestrip Holterweg - zie paragraaf grondbeleid) en een hoger risico rondom de aardgasvrije wijk (Slim Warmtenet Zandweerd).
Het beschikbare weerstandsvermogen is gestegen van €15,9 miljoen naar €16,7 miljoen. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door de storting van €750.000 voor het dekken van het risico slim warmtenet (zie 2e kwartaalrapportage 2022).
Het voordeel boven ratio 1 (€865.000) wordt conform de geldende regel gestort in de generieke weerstandreserve. Zie ook paragraaf weerstandsvermogen.
Generieke weerstandsreserve
Naast de specifieke weerstandsreserve is er ook een generieke weerstandsreserve. Deze reserve dient als dekkingsmiddel voor het opvangen van nadelen die op verschillende terreinen kunnen ontstaan zoals: opvangen verliesvoorzieningen/afwaarderingen grondexploitaties (groter dan aanwezig in specifiek weerstandsvermogen), risico’s gemeentegarantie, mutaties Algemene uitkering, faseringsverschillen taakstellingen, frictiekosten heroverwegingen en taakstellingen, rentemutaties, knelpunten sociaal domein en afdekken eenmalige begrotingstekorten. Onderstaande tabel toont de stand van de generieke weerstandsreserve.
(bedragen x €1.000 (-/- = nadeel)
2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
Stand 01-01 | 6.790 | 21.985 | 14.514 | 10.531 | 12.431 |
Conform eerdere besluiten | -623 | 2.180 | 2.246 | 1.514 | 3.103 |
Schouwburg | -350 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Voeding voorziening bouwaanvragen m.b.t. Sluiskwartier (Rb 31-05-2017) | 0 | -700 | -700 | 0 | 0 |
Storting uit specifieke weerstandsreserve | 0 | 986 | 0 | 0 | 0 |
Storting ruimte voor nieuw beleid VJN 2021 | 8.728 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Putting voor nieuw beleid VJN 2021 | -470 | -2.573 | -5.355 | -230 | -100 |
Begrotingsuitkomst VJN 2021 | 1.218 | 401 | 80 | 553 | -334 |
Lening NV MVD-CC (nieuw beleid Nieuwe Keizer VJN) | -111 | -105 | -99 | -92 | -85 |
Burgerweeshuis (amendement VJN 2021) | 0 | -2.000 | 0 | 0 | 0 |
Voordelige uitkomst 2e kwartaalrapportage 2021 | 6.803 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Putting i.v.m. nieuw beleid (uitkomst Q2) | 0 | -6.803 | 0 | 0 | 0 |
Storting uit specifiek weerstandsvermogen (boven ratio 1) begroting 2022 | 0 | 865 | 0 | 0 | 0 |
Storting i.v.m. egaliseren uitkomst sporthal Bathmen | 0 | 0 | 0 | 0 | 434 |
Verbetering van het rente resultaat op basis van renteomslag 2,2% | 0 | 278 | -155 | 155 | 853 |
Saldo 31-12 | 21.985 | 14.514 | 10.531 | 12.431 | 16.332 |
Stelposten
In de begroting zijn stelposten opgenomen die dienen voor de opvang van eenmalige en structurele nadelen.
a. Stelpost accres
In de begroting is een structurele stelpost opgenomen om de nadelen op te vangen van lagere accres bijdragen in de AU door vertragingen uitgaven Rijk en het opvangen van kortingen in de algemene uitkering.
(bedragen x €1.000 (-/- = nadeel)
2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
Stelpost accres AU eenmalig | 0 | 750 | 750 | 750 | 750 |
Stelpost accres AU structureel | 0 | 900 | 1.200 | 1.500 | 1.800 |
b. Stelpost autonome ontwikkelingen
Voor het opvangen van autonome ontwikkelingen, anders dan nadelen in het accres Algemene uitkering, is jaarlijks een structurele stelpost beschikbaar. De bestendige gedragsregel is dat elk jaar wordt bekeken of de eerste jaarschijf van de stelpost eenmalig of structureel met worden ingezet ter dekking van de autonome nadelen. Na de Voorjaarsnota 2021 bedraagt de stand van de stelpost:
(bedragen x €1.000 (-/- = nadeel)
2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | ||
Stelpost autonome ontwikkelingen | 1.000 | 350 | 725 | 1.105 | 1.490 | |
Aanvullingen (zie hoofdstuk omvang nieuw beleid) | 0 | 1.000 | 1.000 | 1.000 | 1.000 | |
Saldo | 1.000 | 1.350 | 1.725 | 2.105 | 2.490 |
Afwegingskader
Het volgende afwegingskader wordt naast hetgeen staat in het bestuursakkoord met betrekking tot het financiële beleid gebruikt voor het bepalen van de ruimte voor eenmalig en structureel nieuw beleid.
Opschalingskorting Gemeentefonds | Terughoudend te zijn met het anticiperen op meer financiële ruimte voor afname van de opschalingskorting. De opschalingskorting conform de huidige ramingen door laten lopen tot het maximum is bereikt. |
Herverdeling Gemeentefonds | Niet te anticiperen op een positief herverdeeleffect van het gemeentefonds. De herverdeeleffecten zijn geactualiseerd naar de stand uitkeringsjaar 2019 en hebben nog steeds een voorlopig karakter. Na definitieve besluitvorming over het verdeelvoorstel zal met de dan bekende gegevens nog een actualisatie plaatsvinden naar 1 januari 2023, het beoogde moment van invoering van de nieuwe verdeling. Op die stand zal ook het in groeipad worden berekend. Het is aan een volgend kabinet om te besluiten over de invoering van het nieuwe verdeelmodel voor het gemeentefonds, vooralsnog is de invoerdatum 1-1-2023. Het voordeel voor Deventer bedraagt op dit moment €20 per inwoner. |
Accres 2022 | De accresreeksen uit de meicirculaire 2021 worden aangehouden. |
Loon/prijsontwikkeling | De loon/prijsontwikkeling uit het centraal economisch plan overnemen. |
Sociaal domein | |
| Geen extra baten vanuit het Rijk te ramen. Lasten ramen vanuit de eigen ontwikkeling. |
| De cijfers te volgen, zoals die via de herijking en de WLZ-uitname bekend zijn per gemeente. |
Nieuwe taken | |
| Alleen incidentele kosten van de transitie opnemen in de begroting en nog geen rekening houden met structurele effecten van de Omgevingswet in afwachting van de effecten van lokale keuzes en de uitkomsten van de art.2 onderzoeken/financiële consultatie. |
| Geen structureel voordeel of nadeel op te nemen in de meerjarenbegroting in afwachting van de uitkomsten van het art.2-onderzoek. |
| In de begroting 2022 niet meer budget op te nemen voor de uitvoering dan de feitelijke bijdrage van het rijk en aan de investeringskant vooralsnog geen baten hiervoor op te nemen. |
| Er zijn naast de risico’s zoals opgenomen bij de berekening van de ratio voor het specifiek weerstandsvermogen ook nog andere risico’s. Hiervoor dienen mogelijk als dekking de weerstandsbudgetten zoals de stelpost autonome ontwikkelingen en de generieke weerstandsreserve. Daarnaast zijn er natuurlijk ook nog kansen. |
Uitkomst begroting en ruimte voor nieuw beleid
Zowel op basis van de afspraken in het bestuursakkoord over de uitkomsten van de begroting en als de punten van het afwegingskader wordt voorgesteld eenmalig en structureel budget voor nieuw beleid vrij te geven. Hierna moet er sprake van een structureel sluitende begroting 2022 en een structureel sluitende meerjarenbegroting 2023-2025 met voldoende weerstandvermogen.
Ruimte voor nieuw beleid
In het overzicht structurele extra middelen Jeugd is aangegeven dat deze middelen in de jaren 2026 tot en met 2027 gaan afnemen. Dit betekent dat in 2026 de begroting voor de bijdrage Jeugd neerwaarts moet worden bijgesteld met structureel €2,1 miljoen en vervolgens in 2027 daar nog bovenop een structureel nadeel van €300.000.
De verwachting is dat we deze nadelen kunnen dekken met de verbetering voor Deventer met betrekking tot de uitkomsten herijking Gemeentefonds. Dit voordeel is voorlopig berekend op €20 per inwoner (zie ook afwegingskader).
Bij de Voorjaarsnota 2021 is voor het sluitend maken van de begroting de stelpost autonome ontwikkelingen structureel verlaagd met €1,0 miljoen. Voor het risico dat de verbetering van het Gemeenfonds lager wordt en gegeven dat er ook nog andere risico’s zijn waar we mogelijk de komende jaren mee te maken kunnen krijgen, stellen we voor de stelpost autonome ontwikkelingen vanaf 2022 structureel met €1,0 miljoen te verhogen. De risico’s betreffen o.a.: kosten BUIG, Integraal huisvestingplan onderwijs, stijging diverse bouwkosten
Dit betekent dat er vanaf 2022 ruimte voor structureel nieuw beleid is van €2,1 miljoen. Dit is het bedrag wat in het laatste jaar 2025 van de meerjarenbegroting de structurele uitkomst van de begroting is.
Voor eenmalig nieuw beleid is dan opgeteld voor de jaren 2021 tot en met 2025 beschikbaar €16,8 miljoen (2021 uitkomst 2e kwartaalrapportage € 6,8 miljoen en in begroting 2022-2025 €10 miljoen).
(bedragen x €1.000 (-/- = nadeel)
2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
Uitkomst na autonome ontwikkelingen | 10.075 | 5.818 | 3.425 | 3.108 |
Stelpost autonome ontwikkelingen | -1.000 | -1.000 | -1.000 | -1.000 |
Saldo | 9.075 | 4.818 | 2.425 | 2.108 |
Structurele ruimte nieuw beleid | -2.108 | -2.108 | -2.108 | -2.108 |
Saldo | 6.968 | 2.710 | 317 | 0 |
Eenmalige ruimte nieuw beleid | -6.968 | -2.710 | -317 | 0 |
Saldo | 0 | 0 | 0 | 0 |
Toelichting voorstellen nieuw beleid
Het College doet onderstaande voorstellen voor invulling van nieuw beleid. Het betreffen voorstellen die vragen om structurele middelen en ook voorstellen die incidentele middelen vragen. Het College heeft de volgende afwegingsvolgorde gemaakt.
- Moties vanuit de raad
- Jeugdzorg en opgroeien in Deventer: De voorstellen hebben een relatie naar jeugdzorg of naar veilig en gezond opgroeien in Deventer
- Ambities Coalitieakkoord met accent op Wonen en Voorzieningen, investeren in wijken en adequate ambtelijke organisatie om ambities waar te maken
Bij de Voorjaarsnota 2021 zijn diverse moties aangenomen. Het College doet voorstellen voor de invulling per aangenomen motie. Ook komen hierbij eerdere moties en bestuurlijke toezeggingen aan de orde.
Adequate samenwerking met partners in de jeugdzorg en dito budgetsturing hebben tot op heden tekorten in de jeugdzorg voorkomen. Vanuit programma Jeugd en Onderwijs is bij de tweede kwartaalrapportage 2021 reeds voorgesteld om, samen met zorgaanbieders van jeugdzorg, nader onderzoek te doen naar het verbeteren van de doelmatigheid, kwaliteit en duurzaamheid van deze zorg. De kosten hiervoor zijn reeds gedekt via eenmalige middelen jeugdhulp 2021 (€100.000).
Verder willen we investeren in veilig en gezond opgroeien in Deventer. We zoeken aansluiting bij het doel waarvoor de Rijksmiddelen beschikbaar zijn gesteld en de ambities die Deventer heeft op gebied van “verjongen en versterken arbeidsmarkt”, een sociaal sterke, veilige en uitdagende leefomgeving in wijken en dorpen en het mogelijk maken van veilig en gezond opgroeien voor onze bestaande jeugd in de (kwetsbare) wijken en buurten. Investeren hierin vormt een belangrijke basis om schooluitval te voorkomen, voorkomt afzakken naar het criminele circuit, bestrijdt de kansenongelijkheid, zorgt ervoor dat jongeren worden betrokken bij (maatschappelijke) activiteiten in hun wijk en hun talent te kunnen ontwikkelen voor de Deventer arbeidsmarkt en dat de relatief hoge jeugdwerkloosheid in Deventer afneemt. Daarbij geldt in onze kwetsbare wijken dat er vaak sprake van een opeenstapeling van multi-problematiek. Een combinatie en cumulatie van opgaven en problemen rond opgroeien en onderwijs, werk, armoede, inclusie, veiligheid, ondermijning, wonen en (psychische) gezondheid. Deze ambities vragen op een aantal terreinen om een impuls ten opzichte van het huidige beleid en dit wordt nader toegelicht in onderstaande voorstellen.
We investeren in de realisatie van de doelstellingen uit het coalitieakkoord. We leggen daarbij het accent naar de Wonen en Voorzieningen opgave, waarvoor het College voor de zomer de routekaarten heeft vastgesteld. De ambities hierbij zijn groot en kennen een sterke relatie naar jongeren/jeugd door de gedefinieerde ambitie als gemeente te verjongen en onze arbeidsmarkt te versterken. Deze ambitie vraagt in de uitwerking extra capaciteit op het gebied van management, beleid, projectvoorbereiding en uitvoering.
Verder willen we investeren in geïntegreerd werken in wijken. Zowel in de goedgekeurde voorstellen Voorjaarsnota, in de niet-gehonoreerde voorstellen als in nieuwe voorstellen wordt voorgesteld geld vrij te maken om wijkgericht te investeren. Dit sluit direct aan of maakt ook onderdeel uit van het traject Wonen en Voorzieningen. Wijkgericht werken is een belangrijk thema en een goede methode om de veiligheid, duurzaamheid, sociale zorg en gezondheid op wijk – en buurtniveau in te kunnen vullen. Het biedt mogelijkheden om investeringen van de gemeente in de wijk te combineren en beter aan te laten sluiten bij wensen van bewoners. Het biedt ook mogelijkheden om aan te sluiten bij investeringen van bijvoorbeeld woningbouwcorporaties, netwerkbeheerder, energie- en telecommaatschappijen, etc.
Deze ambities en het op een kwalitatief goed niveau uitvoering geven aan het coalitieakkoord vragen een goed geëquipeerde ambtelijke organisatie. Hiervoor zijn ook een aantal voorstellen uitgewerkt.
Toelichting moties
Moties Voorjaarsnota 2021
Nr | Motie | Programma | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
1 | Aanpak dak- en thuislozen zwerfjongeren | Jeugd en onderwijs | 0 | 0 | 0 | 0 |
2 | Voortzetting preventiefonds sociaal domein | Inkomensvoorziening, Jeugd en onderwijs, Meedoen | 0 | 0 | 0 | 0 |
3a | Handhavingscapaciteit alcohol | Openbare orde en veiligheid | 60 | 60 | 60 | 60 |
3b | Handhavingscapaciteit algemeen | Openbare orde en veiligheid | 80 | 80 | 80 | 80 |
4 | Schutgelden afschaffen | Leefomgeving | 0 | 0 | 0 | 0 |
5 | Onderzoek uitrol Geldfit ondersteuning | Inkomensondersteuning en arbeidsmarkt | 46 | 46 | 46 | 46 |
6 | Afschaffen hondenbelasting | Algemene dekkingsmiddelen | 300 | 300 | 300 | 300 |
7 | Kappen en herplanten bomen (motie 7 juli) | Leefomgeving | 200 | 200 | 200 | 200 |
8 | 100.000 bomen | Leefomgeving | 0 | 0 | 0 | 0 |
Structureel | 686 | 686 | 686 | 686 | ||
9 | Spelen, bewegen en bankjes | Leefomgeving | 50 | 0 | 0 | 0 |
10 | Historische status Molukse graven | Burger en bestuur | 200 | 0 | 0 | 0 |
3c | Handhaving Bouw en woningtoezicht | Ruimtelijke ontwikkeling | 200 | 0 | 0 | 0 |
11 | Witte rook over fabrieksschoorsteen | Ruimtelijke ontwikkeling | 15 | 135 | 0 | 0 |
12 | Extra bijverdiensten bijstandsuitkering | Inkomensvoorziening en arbeidsmarkt | 0 | 0 | 0 | 0 |
13 | Output omgevingsdienst | Milieu en duurzaamheid | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Incidenteel | 465 | 135 | 0 | 0 |
1. Zwerfjongeren
De evaluatie van het schakelpunt en werkwijze jongeren 16 – 27 jaar is afgerond. De hierin gedane aanbevelingen voor het programma jeugd en onderwijs zullen worden opgepakt. Eind 2021 zal naar verwachting de regionale verkenning “(extra) maatregelen voorkomen dakloosheid jongvolwassenen” worden afgerond. Bij de duiding van de regionale verkenning zal het College besluiten over de (mogelijk) extra benodigde middelen ter voorkoming van dakloosheid onder jongvolwassenen. In de Voorjaarsnota 2022 zullen de eventuele extra benodigde middelen worden meegenomen.
2. Voortzetting preventiefonds
Omdat het College ziet dat investeren in preventie helpt, besteedt het College de komende drie jaar de middelen die we niet hoeven uit te geven aan maatwerkvoorzieningen in het sociale domein aan investeren in voorzieningen in de sociale infrastructuur. Daartoe hebben we via een investeringsfonds preventie, jaarlijks €300.000 in 2022, 2023 en 2024 beschikbaar. Initiatieven die bijdragen aan een sterke basisvoorziening in de wijken en dorpen en ervoor zorgen dat inwoners geen of een kleiner beroep hoeven te doen op maatwerkvoorzieningen kunnen we hiermee ondersteunen. We gaan deze manier van werken de komende 3 jaar monitoren. Als het beoogde inverdieneffect niet gerealiseerd wordt dan stopt het investeren op preventiemaatregelen. Als we door deze investering in preventie minder uitgaven doen in WMO maatwerk, dan wordt het vrijvallende budget gebruikt om structureel te investeren in preventie. We reserveren nu geen aanvullende middelen voor 2025.
3. Toezicht en handhaving
Deze motie wordt ingevuld via een eenmalige capaciteitsuitbreiding voor bouw en woningtoezicht in 2022 (€200.000) en een structurele uitbreiding van de handhavingscapaciteit op alcohol en drugs (€60.000) en juridische advisering (€80.000).
4. Sluis (schutgelden en overdracht aan RWS)
College heeft de motie overwogen en besloten om te blijven schutten en daarbij ook te blijven heffen. De schutgelden hebben tot op heden geen reden gevormd voor schippers om onze haven niet aan te doen. Het begrote bedrag (€75.000 op jaarbasis) blijft dus geheven bij het schutten van de sluis zoals momenteel ook het geval is.
5. Geldfit
De kosten van een 2e spreekuur Geldfit bedragen €45.600 op jaarbasis. Dit is een structureel bedrag. Dit vormt onderdeel van het nieuwe minimabeleid.
6. Hondenbelasting
Afschaffen van de hondenbelasting betekent minder inkomsten van circa €300.000 per jaar.
7. Kappen en herplanten (motie 7 juli 2021)
Deze opdracht is voor de begroting 2022 vertaald naar een actieve instandhouding van het bestaande bomenbestand. Voor een groot deel zijn daarvoor al middelen beschikbaar binnen de huidige begroting aanwezig maar voor de recente extra opgave als gevolg van klimaatverandering en droogte, zijn echter nog onvoldoende middelen beschikbaar. Als gevolg van vaker optredende droogte en een geleidelijke daling van de grondwaterspiegel zijn in de afgelopen jaren al de nodige bomen doodgegaan (200) en gaan er zeker de komende jaren nog meer bomen sterven door deze ontwikkelingen. Om daarop te kunnen anticiperen dienen we de komende jaren dus vele bomen extra (bovenop de normale inboet) terug te planten in ons bomenbestand, om daarmee het areaal op peil te houden maar ook om andere klimaatontwikkelingen tegen te gaan. Het is onzeker om hoeveel bomen het gaat. Voor kappen is de gemiddelde prijs €500 per boom, herplanten kost €900 a €1.000 per boom. Uitgaande van 150 bomen kappen en herplanten wordt voorgesteld €200.000 per jaar op te nemen en de komende jaren te monitoren of dit bedrag toereikend is.
8. 100.000 plus bomenplan
Deze motie vraagt nog veel uitwerking om goed aan te geven wat de haalbaarheid is van deze motie. Haalbaarheid ten aanzien van de gemeentelijke bevoegdheden en instrumentaria om dit doel te realiseren en de vertaling in geld. Daarom voor nu geen bedragen opgenomen.
9. Spelen, bewegen, bankjes
Deze motie is in de begroting 2022 vertaald in een budget voor het gevraagde onderzoek: eenmalig €50.000. De verwachting is dat de uitkomsten van dit onderzoek zal gaan leiden tot extra kosten ten aanzien van spelen, bewegen en bankjes.
10. Molukse graven
Het college gaat zo spoedig mogelijk bestuurlijk in gesprek met vertegenwoordigers van de Molukse gemeenschap, in casu de Molukse Raad en de Stichting Masohi, over het beeld dat nu in grote lijnen is ontstaan na ambtelijke verkennende gesprekken. Er vindt een financiële reservering plaats van €200.000.
11. Witte rook fabrieksschoorsteen
De raad heeft door middel van deze motie maximaal €150.000 beschikbaar gesteld om behoud van de schoorsteen van de voormalige Coberco fabriek aan de Harderwijkerstraat 6 mogelijk te maken. Dit bedrag wordt ingezet voor het maken van een projectplan (€15.000), cofinanciering van subsidieaanvragen voor de restauratie (€95.000) en als eerste bijdrage aan de onderhoudskosten (€40.000).
In 2021-2022 zal vooral worden gewerkt aan het projectplan en de subsidieaanvragen. De restauratie zal naar verwachting in 2023 plaatsvinden. Het onderhoud volgt in de jaren daarna en wordt naar verwachting ondergebracht bij een externe beherende partij. Op basis van de bijdrage uit de gemeenteraad wordt externe financiering geworven zodat de Cobercoschoorsteen kan worden behouden. Het einddoel is daarmee behoud van de schoorsteen.
12. Inkomstenvrijstelling
De motie Inkomstenvrijlating is toegelicht vanuit het idee dat een hogere inkomstenvrijlating leidt tot meer besparing op de uitkering (de veronderstelling is dat men meer gaat werken bij een hogere vrijlating). Dus hiervoor extra geld vragen in dit stadium is niet aan de orde.
13. Output omgevingsdienst
De raad is hierover begin oktober separaat op de hoogte gesteld via een raadsmededeling (2021-002544.). Door de beperkende maatregelen ten gevolge van Covid-19 zijn er in het eerste kwartaal 2021 geen fysieke controles uitgevoerd. In deze periode is geëxperimenteerd met volledig digitaal toezicht. De conclusie was dat het digitaal toezicht maar in beperkte mate het fysieke toezicht kan vervangen. Vanaf het tweede kwartaal zijn de fysieke controles weer opgepakt. De verwachting van de OD IJsselland is dan ook dat de planning in 2021 gehaald wordt. In februari 2022 rapporteert de OD IJsselland over het hele jaar 2021.
Op 16 september 2021 heeft het DB van de OD IJsselland ingestemd met 'Energie & Duurzaamheid uitvoeringsplan 2022-2023'. Met dit uitvoeringsplan beschrijft de OD hoe de wettelijke taak toezicht op energie en duurzaamheid de komende twee jaar wordt vormgegeven. Voor Deventer betekent dit dat er jaarlijks 10% van de energierelevante inrichtingen extra worden gecontroleerd op energiebesparing.
Overige moties en bestuurlijke toezeggingen
Nr | Motie | Programma | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
1 | Locatieprofielen evenementen (oude motie) | Kunst en cultuur | 80 | 0 | 0 | 0 |
2a | Voorbereiding Plan MER Windverkenning/Integrale visie landelijk gebied | Ruimtelijke ontwikkeling | 150 | 0 | 0 | 0 |
2b | Voorbereiding Plan MER Windverkenning/Integrale visie landelijk gebied | Milieu en duurzaamheid | 100 | 100 | 0 | 0 |
Incidenteel | 300 | 100 | 0 | 0 |
1. Locatieprofielen evenementen
Dit betreft een eerdere motie van de raad. Voorgesteld om voor 4 nader te prioriteren locaties een locatieprofiel te maken. Kosten eenmalig €80.000.
2. Voorbereiding Plan MER Windverkenning en integrale gebiedsvisie landelijk gebied
Dit betreft de afspraak met de raad om de voorbereiding voor een plan MER op te starten t.b.v. de grootschalige energie-opwek, de windverkenning. De kosten hiervoor bedragen eenmalig €200.000. Gezien de grote druk op het landelijke gebied is het tevens gewenst een integrale gebiedsvisie op te stellen. Hiervoor is eenmalig €150.000 benodigd. Dat maakt samen €350.000.
Voorstellen jeugdzorg en veilig en gezond opgroeien
Door onderwijs, jeugdhulp en arbeidsmarktbeleid veel beter te integreren, neemt de effectiviteit van het beleid in het sociale domein toe. Dit draagt bij aan een sociaal en economisch sterk Deventer. We werken aan de toekomst en het toekomstbestendig houden van Deventer.
Het sociale domein is volop in beweging en raakt steeds meer verweven met andere domeinen. In Deventer telt en doet iedereen mee. En dit geldt ook voor de jeugd: de jeugd heeft immers de toekomst. Daarom vinden we het belangrijk dat jongeren ook daadwerkelijk meedoen in de samenleving maar ook wanneer het gaat om de doorgaande lijn van school, stage naar (al dan niet) betaald werk. Voor iedereen geldt meedoen naar vermogen en ieder op zijn of haar eigen manier, door gebruik te maken van de eigen unieke talenten. Als iemand ondersteuning of hulp nodig heeft om mee te kunnen doen en zich te ontwikkelen, kijken we samen naar wat nodig is en wat hiervoor de beste oplossing is. Het liefst zo veel mogelijk in de nabije omgeving van de jongere. Als ondersteuning of hulp op school, stage of werk nodig is, wordt die geboden. Door vroegtijdig te investeren in jongeren maar ook in preventie proberen we een belangrijke bijdrage te leveren aan een gezonde, vitale en economisch en sociaal sterke stad. Daarnaast geldt dat bij de woningbouwopgave we ons ook richten op jonge mensen om de stad en dorpen vitaal te houden. Voor een sterke economie en goed functionerende arbeidsmarkt zijn deze jongeren hard nodig. We willen onze eigen scholieren en studenten graag binden aan de stad, vaklieden behouden en ook studenten van buiten naar Deventer trekken om te wonen en te werken.
De hier genoemde voorstellen dragen bij aan deze brede doelstellingen.
Nr | Motie | Programma | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
1 | Versterken toegang jeugd | Jeugd en onderwijs | 0 | 500 | 500 | 500 |
2 | Jobcoaching 18-27 jarigen | Inkomensvoorziening en arbeidsmarkt | 100 | 100 | 150 | 200 |
3 | Tijdelijke uitbreiding Kei13 onderwijshuisvesting | Jeugd en onderwijs | 0 | 0 | 0 | 70 |
4 | Investering Sporthal Bathmen beleidskeuzedeel | Jeugd en onderwijs | 0 | 0 | 0 | 164 |
Structureel | 100 | 600 | 650 | 934 | ||
5 | Gemeente is innovatieve werkgever voor jongeren | Algemene dekkingsmiddelen | 50 | 50 | 0 | 0 |
6 | Planvorming Scheg | Meedoen | 75 | 0 | 0 | 0 |
7 | Integrale aanpak onderwijshuisvesting: kwaliteitsimpuls | Jeugd en onderwijs | 75 | 75 | 0 | 0 |
8 | Verjongen: routekaart uitvoeren | Jeugd en onderwijs | 100 | 100 | 100 | 100 |
9 | Voortzetting diverse projecten Wieg naar werk | Jeugd en onderwijs | 0 | 1.565 | 1.565 | 0 |
10 | Project kansrijke start, nu niet zwanger | Jeugd en onderwijs | 80 | 80 | 80 | 80 |
11 | Integrale jongerenaanpak onderwijs en arbeidsmarkt | Inkomensvoorziening en arbeidsmarkt | 200 | 200 | 200 | 200 |
12 | Reservering Burgerweeshuis | Kunst en cultuur | 1.300 | 0 | 0 | 0 |
Incidenteel | 1.880 | 2.070 | 1.945 | 380 |
Structurele voorstellen
1. Versterken toegang jeugd
Versterking van de Toegang Jeugd levert een bijdrage aan het versterken van het gewone leven van jeugdigen en ouders. Daarnaast blijkt dat hoe intensiever de samenwerking tussen ouders, docenten en jeugdhulpverleners is, hoe makkelijker het is om een veilige leeromgeving te creëren die kinderen ondersteunt in hun sociale en cognitieve ontwikkeling. Door op deze manier aan de voorkant inzet te plegen wordt in veel gevallen voorkomen dat aan de ‘achterkant’ dure vormen van jeugdhulp ingezet worden. Daarmee wordt gewerkt aan het voorkomen van wachttijden en wachtlijsten.
Versterking van deze functies vraagt om uitbreiding van het Team Toegang Jeugd (TTJ). De versterking/uitbreiding betreft diverse soorten functies en taakvelden in de keten van de toegang. Het gaat om toegangsmedewerkers, jeugdconsulenten en ambulante jeugdhulpverleners op school. Maar ook vraagt dit om extra beleidscapaciteit en management ten behoeve van het TTJ.
De versterking van TTJ vraagt nog om nadere planvorming en concretisering van doelen en benodigde middelen daarbij. De planvorming (€100.000) is vrijgemaakt uit de eenmalige middelen jeugd 2021. Daarnaast wordt voorgesteld om vanaf 2023 €500.000 per jaar te reserveren voor de versterking van de toegang jeugd.
2. Jobcoaching 18-27 jarigen
Het gaat hier om de uitbreiding van de begeleiding jongwerkzoekenden (18-27 jarigen) uit de Participatiewet die moeilijk werk vinden, makkelijker aan een baan te helpen. Het aantal jongeren is toegenomen van 100 naar 180 en groeiende. De afgelopen jaren zijn de kosten voor jobcoaching fors gestegen tot €220.000. Dit hangt natuurlijk samen met de stijging van deze doelgroep. De groep LKS (loonkostensubsidie) stijgt gemiddeld met 50 personen per jaar. Het idee achter de Participatiewet was dat het budget meegroeit met de groep. Dat is onvoldoende het geval.
3. Tijdelijke uitbreiding Kei 13
Conform regelgeving is er vervangende ruimte binnen het zoekgebied voor het tijdelijk tekort aan ruimtes dat op dit moment wordt voorzien in de komende jaren. Deze keuze is echter wel onwenselijk gezien afstand tussen Kei13 en de school met leegstand en de toename van het aantal huizen in de nieuwbouwwijk Steenbrugge. Bij de begroting 2022 wordt voorgesteld deze investering wel te prioriteren als nieuw beleid. Het geraamde investeringsbedrag bedraagt €789.000, vertaald naar structurele kapitaallasten van €70.000 vanaf 2025.
4. Sporthal Bathmen
Bij de begroting 2021 is besloten tot een investering in de nieuwbouw van de sporthal in Bathmen. Dit is vertaald in het opvoeren van kapitaallasten vanaf 2024 te dekken uit algemene middelen. Uit de nadere planuitwerking blijkt dat de 1-op-1 vervanging van de huidige sporthal in Bathmen niet toekomstbestendig is. De prijzen zijn sinds de eerste raming aanzienlijk gestegen. Daarnaast zijn voor nieuwbouw huidige normen van toepassing. De voorkeursvariant van het College inclusief de mogelijke integratie van de gymzaal, vraagt om een totale investering van €11,3 miljoen. Aan dekking is totaal €8,1 miljoen beschikbaar. Hiermee resteert een nog te dekken investering van €3,2 miljoen inclusief btw (€2,6 miljoen exclusief btw). Dit komt overeen met €164.000 aan kapitaalslasten. Dit bedrag moet beschikbaar zijn in 2026. In 2025 wordt dit bedrag dan gestort in de generieke weerstandsreserve. Zo wordt voorkomen dat er in 2026 geen dekking is voor de hogere kapitaallasten.
Incidentele voorstellen
5. Gemeente is innovatieve werkgever
Deventer profileert zich als innovatieve en creatieve stad. Vanuit ondernemers en onderwijs wordt van de gemeente als grote werkgever een rol als innovatieve partner verwacht. Binnen de gemeentelijke organisatie bestaat de behoefte om met name jonge medewerkers de ruimte te bieden om nieuwe kennis in te brengen of te ontwikkelen. Er wordt daarom een eenmalig budget van €100.000 vrijgemaakt voor innovatie, zonder dat daar vooraf inhoudelijke eisen aan worden gesteld. Er zijn twee voorwaarden: de initiatiefnemer binnen de gemeente is ‘jong’ (tot 35 jaar). En de innovatie wordt ontwikkeld in samenwerking met lokale start-ups of andere innovatieve bedrijven, bijvoorbeeld de Gasfabriek. De maximale vergoeding aan de externe partner bedraagt €10.000 per project.
Voor de Voorjaarsnota 2023 wordt geëvalueerd wat het in 2022 heeft opgeleverd. Voor 2022 en 2023 wordt €50.000 per jaar voorgesteld.
6. Planvorming Scheg
Het college heeft opdracht gegeven om tot een visie op De Scheg te komen. Hierbij wordt breed gekeken naar de ontwikkelingen op sportdeelname, directe omgeving van De Scheg (Holterwegzone), duurzaamheid, regionale uitstraling, etc. De raad is hier recent over geïnformeerd via een raadsmededeling (RM. 2021-001769). Deze planvorming kost €75.000.
7. Integrale aanpak onderwijshuisvesting
Zorgen voor adequate onderwijshuisvesting is een wettelijke taak van de gemeente. Het onderwijshuisvestingsbeleid is vertaald in het IHP: Integraal huisvestingsplan. Zowel door onderwijspartijen als intern is geconstateerd dat de I van integraal te weinig aandacht krijgt in het beleid. Het gaat hier o.a. om de vorming van integrale kind centra, het borgen van de doorgaande lijn van 0-4 jaren naar de basisschool, segregatie, duurzaamheid, sturen op beperken leegstand, maar ook gezonde speelpleinen zijn onderdeel van de I van integraal. Voor de huisvesting van 0-4-jarigen heeft de gemeente geen wettelijke taak. Juist wanneer het gaat om de doorgaande lijn is samenwerking tussen de vroeg- en voorschoolse voorzieningen en de scholen belangrijk. Voorgesteld wordt hier tijdelijk extra 1 fte beleidscapaciteit onderwijshuisvesting op in te zetten in de periode tot juni 2023 voor in totaal €150.000. Het kan zijn dat extra aandacht voor de integraliteit in het IHP extra kosten in de meerjarenraming voor onderwijshuisvesting met zich mee gaat brengen. Mocht dit het geval zijn dan zal hier aparte besluitvorming over plaatsvinden.
8. Verjongen: routekaart uitvoeren
Deze post is bedoeld voor uitwerking van de door het college vastgestelde routekaart verjongen. Daarin zijn een aantal actielijnen benoemd: verkenning op passende voorzieningen en programmering voor de brede doelgroep jongeren (scholieren, studenten, jonge starters), intensivering marketing en betrokkenheid van deze doelgroep bij de Deventer samenleving.
9. Voortzetting diverse projecten Wieg naar Werk
Onderstaande projecten in het kader van Wieg naar werk zijn nu voor 3 jaar beschikt tot en met 2022. Dit zijn alle projecten die uitgaan van preventie of selectieve preventie. De eerste voorlopige conclusie is dat de projecten doelmatig zijn. De succesvolle pilots verdienen zich in principe terug door minder uitgaven op het jeugdhulpbudget. Minder uitgaven in een jaar op dit budget, vloeien terug naar de algemene middelen. Voorstel is deze projecten incidenteel voort te zetten voor 2023 en 2024, elk jaar €1.565.000. Projecten worden tevens stopgezet als ze tussentijds niet het gewenste effect hebben op het jeugdhulpbudget.
Lichte opvoedondersteuning | €100.000 |
Locatie jongerenwerk Bathmen | €10.000 |
Politiekids | €80.000 |
Weerbaarheidstrainingen | €140.000 |
Klassehuis PO | €100.000 |
Brick in regulier po vo / onderwijshulpverleners | €300.000 |
Opdracht team leerplicht | €100.000 |
Inzet GGD VO MBO | €100.000 |
Autistenklas > onderwijs dicht bij huis | €100.000 |
Extra geld projecten VSV | €30.000 |
KO en BSO plus | €100.000 |
Huiskamers | €300.000 (vanaf 2023 €330.000) |
Werkwijze kwetsbare jongeren | €25.000 |
10. Project kansrijke start, nu niet zwanger
Kansrijke Start is een landelijk preventief programma dat door middel van coalitievorming de samenwerking tussen het medische en het sociale domein verbindt rondom de eerste 1000 dagen van een kind. Kansrijke Start kent de actielijnen voor de zwangerschap, tijdens de zwangerschap en na de geboorte. In Deventer is in 2020 de coalitie Kansrijke Start gevormd. De gemeente werkt met haar partners gezamenlijk aan de voortgang op de actielijnen. De actielijnen tijdens de zwangerschap en na de geboorte zijn reeds voldoende geborgd. Het College, samen met samenwerkingspartners, ziet daarnaast nadrukkelijk kansen in het preventief inzetten voor de zwangerschap. Het gaat hierbij om kwetsbare potentiële zwangeren die in deze fase van hun leven hun toekomstige kind geen veilige en gezonde leefomgeving kunnen bieden. Door proactief het gesprek met kwetsbare aanstaande zwangeren te voeren over de zwangerschapswens en het bieden van praktische, financiële en organisatorische ondersteuning bij het regelen van anticonceptie. Hiermee wordt de keuze om zwanger te worden tot een bewuste keuze gemaakt waar het gezin klaar voor is. Kinderen geboren vanuit een ongeplande of ongewenste zwangerschap lopen een groter risico om in aanraking te komen met jeugdhulp, maar ook voor de potentiële ouders zelf kan het krijgen van een kind de achterliggende problematiek versterken of verslechteren. Op jaarbasis is er voor de komende 4 jaar €80.000 nodig voor een projectleider in het veld, een inhoudelijk coördinator, anticonceptie en trainingen voor professionals die in aanraking komen met de kwetsbare jeugdigen/jongeren met een zwangerschapswens.
11. Integrale jongerenaanpak, onderwijs en arbeidsmarkt
Op dit moment hebben wij in vergelijking met het landelijk gemiddelde veel jongeren in ons bestand. Door meer integraal te gaan werken is de verwachting dat jongeren minder snel instromen of eerder uitstromen uit de uitkering via werk of studie. We staan een integrale jongerenaanpak voor om de ontbrekende aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt te bevorderen en zo het beroep op de bijstand te beperken. Net zoals genoemd bij jobcoaching weten we dat deze doelgroep stijgt. De multidisciplinaire aanpak (MDO) vraagt meer capaciteit en een lagere caseload.
Met dit project verwachten we dus terugverdieneffecten bij de uitkeringen. Mocht dat onvoldoende aan de orde zijn, dan stopt deze aanpak. Voorgesteld wordt hiervoor de komende 4 jaar €200.000 per jaar te reserveren.
12. Reservering Burgerweeshuis
Voor het Burgerweeshuis wordt in deze begroting nog eens €1,3 miljoen extra gereserveerd zodat de totale reservering €4 miljoen bedraagt. Conform de Leidraad Grote Projecten, wordt de initiatieffase doorlopen met een uitwerking en vergelijking van verschillende scenario's.
Overige voorstellen
Nr | Voorstel | Programma | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
Groei organisatie | |||||||
1 | Groepsmanager IO | Inkomensvoorziening en arbeidsmarkt | 100 | 100 | 100 | 100 | |
Investeren in wijken | |||||||
2 | Klimaatmakelaar | Leefomgeving | 0 | 0 | 46 | 46 | |
3 | Werkgroep klimaatadaptatie | Leefomgeving | 38 | 38 | 38 | 38 | |
Overig | |||||||
4 | Nieuw Minimabeleid | Inkomensvoorziening en arbeidsmarkt | 146 | 93 | 81 | 204 | |
Structureel | 284 | 231 | 265 | 388 | |||
Groei organisatie | |||||||
5 | Teammanager PRO | Algemene dekkingsmiddelen | 94 | 94 | 94 | 0 | |
6 | Beleidsadvies economie (binnenstad) | Economie en internationaal beleid | 0 | 0 | 100 | 0 | |
7 | Beleidsadvies cultuur | Kunst en cultuur | 0 | 0 | 100 | 0 | |
8 | Strategisch communicatie/kabinetszaken | Algemene dekkingsmiddelen | 0 | 0 | 100 | 0 | |
9 | Webredacteur | Algemene dekkingsmiddelen | 0 | 0 | 75 | 0 | |
10 | Recruiter | Algemene dekkingsmiddelen | 0 | 0 | 75 | 0 | |
11 | Managementondersteuning | Algemene dekkingsmiddelen | 75 | 75 | 75 | 0 | |
12 | Beleidsadvies VTH | Openbare orde en veiligheid | 100 | 100 | 0 | 0 | |
Subtotaal Groei organisatie | 269 | 269 | 619 | 0 | |||
Wonen en voorzieningen | |||||||
13 | Woningbouwopgave | Ruimtelijke ontwikkeling | 140 | 140 | 440 | 440 | |
14 | Versterken gebiedsmanagement | Herstructurering en vastgoed | 0 | 0 | 100 | 100 | |
15 | Aanvullende expertise gebiedsmanagement | Herstructurering en vastgoed | 0 | 0 | 75 | 75 | |
16 | Integrale visie (huisvesting) arbeidsmigranten | Ruimtelijke ontwikkeling | 75 | 0 | 0 | 0 | |
17 | Versterken arbeidsmarkt | Economie en internationaal beleid | 50 | 100 | 100 | 100 | |
Subtotaal Wonen en voorzieningen | 765 | 240 | 715 | 715 | |||
Investeren in wijken | |||||||
18 | Maatregelen klimaatadaptatie en kwaliteit buitenruimte | Leefomgeving | 400 | 400 | 400 | 400 | |
19 | Meekoppelkansen en geïntegreerd investeren in wijken | Diverse programma’s | 600 | 600 | 600 | 600 | |
Subtotaal Investeren in wijken | 1.000 | 1.000 | 1.000 | 1.000 | |||
Overig | |||||||
20 | NABO Diepenveen | Leefomgeving | 385 | 0 | 0 | 0 | |
Subtotaal Overig | 385 | 0 | 0 | 0 | |||
Incidenteel | 1.919 | 1.509 | 2.334 | 1.715 |
Structurele voorstellen
1. Groepsmanager Inkomensondersteuning
Als gevolg van flinke recente groei en verwachte groei als gevolg van de wet inburgering van het aantal medewerkers van het team Inkomensondersteuning is aanvullende managementcapaciteit nodig. Het betreft hier structureel 1 fte op groepsmanagementniveau, schaal 11.
2 en 3. Klimaatmakelaar / werkgroep klimaatadaptatie
Bij de Voorjaarsnota 2021 is voor 2022 en 2023 €46.000 per jaar beschikbaar gesteld om (door inzet van een ‘klimaatmakelaar’) het klimaatadaptatieprogramma (KAP) te begeleiden. De gemeente wil daarnaast inzet plegen in de werkgroep klimaatadaptatie. Dit is een samenwerking tussen overheden (waaronder waterschap, Rivus), maatschappelijke organisaties en ingenieursbureaus. Ze geven samen inhoud en uitvoering aan het KAP. De werkgroep vraagt €84.000 aan capaciteit. Voorgesteld wordt om de gevraagde capaciteit voor de klimaatmakelaar en de werkgroep structureel te maken.
4. Nieuw minimabeleid
Als gemeente Deventer hebben we de ambitie en doelstelling dat: “Alle inwoners van Deventer (van jong tot oud) kunnen rondkomen en meedoen in de samenleving. Dit zonder dat zij stress ervaren van geldzorgen en (problematische) schulden”. We bieden ondersteuning en indien nodig inkomensondersteunende regelingen. We proberen schulden te voorkomen of in een zo vroeg mogelijk stadium op te lossen of beheersbaar te maken. Ook zetten we ons in om overerving van armoede tegen te gaan. We zorgen voor duurzame oplossingen en beseffen dat we hierbij ook de organisaties in de stad heel hard nodig hebben. Gezien alle landelijke en lokale ontwikkelingen is deze inzet nodig. Nog te veel gezinnen hebben geldzorgen en te veel kinderen groeien op in armoede. Wellicht kunnen we nooit alle armoede en schuldenproblematiek in Deventer oplossen, maar dat moet wel het uitgangspunt zijn: Deventer is een gemeente zonder armoede en geldzorgen. Dat gaan we bereiken door in te zetten op zowel inkomensondersteunende en participatiebevorderende regelingen, maar ook door ondersteuning en advies aan inwoners. Want naast de regelingen die een inwoner helpen is ook het streven om (daar waar mogelijk) de situatie dermate te verbeteren dat de regelingen wellicht niet meer of in mindere mate nodig gaan zijn. Bij de septembercirculaire 2021 ontvangen we €1,3 miljoen vanuit de 2e tranche voor de TONK-regeling. Doordat deze regeling per 1 oktober sluit en er sprake is van een onderbesteding op deze regeling, vloeien deze middelen bij de derde kwartaalrapportage 2021 terug naar de algemene middelen dit mede ter compensatie van de dekking voor het nieuw beleid in de jaren 2022 tot en met 2024.
Incidentele voorstellen
5. Teammanager PRO
Door groei van het aantal medewerkers en de flexibele schil als gevolg van de groeiende projectenportefeuille wordt voorgesteld de managementcapaciteit tijdelijk uit te breiden met 1 fte voor 3 jaar, schaal 14. In het bedrag per jaar (€94.000) is rekening gehouden met het inverdienen naar projecten.
6, 7, 8, 9 en 10. Voortzetting tijdelijke uitbreiding formatie
Bij de Voorjaarsnota zijn voor beleidsfuncties economie (binnenstad), cultuur, strategisch communicatie-advies voor 2 jaar formatie-uitbreidingen gehonoreerd. Bij de ondersteunende disciplines betrof dit: recruiter en webredactie. Voorgesteld wordt deze functies nog 1 jaar extra tijdelijk in te vullen in 2024.
Voortzetting tijdelijke uitbreiding formatie | Aantal | Bedrag |
Beleidsadvies economie | 1 fte | €100.000 |
Beleidsadvies cultuur | 1 fte | €100.000 |
Strategisch communicatie adviseur | 1 fte | €100.000 |
Recruiter | 0,67 fte | €75.000 |
Webredactie | 1 fte | €75.000 |
11. Uitbreiding managementondersteuning
Het betreft hier de uitbreiding van teamsecretariaat voor de teams Publiekszaken, Inkomensondersteuning en Beleid. Uitbreiding van de ondersteuning gaat samen met uitbreiding van het management bij deze teams. Deze uitbreiding wordt voor 3 jaar gevraagd, €75.000 per jaar. Dit is een nieuw voorstel ten opzichte van de Voorjaarsnota. Alle bovenstaande bedragen voor capaciteitsuitbreiding zijn op loonsombasis berekend.
12. Beleidsadvies VTH
De gemeente Deventer is verantwoordelijk voor een adequate uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH-taken). Als deze VTH-taken niet goed worden uitgevoerd, kan dat grote invloed hebben op de veiligheid en gezondheid van de leefomgeving.
De rijksoverheid stelt hoge eisen aan de kwaliteit van de uitvoering van de VTH-taken. Om een professionele uitvoering te bevorderen, gelden er wettelijke procescriteria. Die staan nu in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) met uitvoeringsbesluiten. En die komen terug in de Omgevingswet met uitvoeringsbesluiten. Voorgesteld wordt tijdelijk extra beleidscapaciteit in te zetten om ervoor te zorgen dat onze eigen organisatie tijdig en volledig aan die procescriteria voldoet en ook blijft voldoen. Daarna wordt beoordeeld of en hoeveel capaciteit nodig is voor VTH-beleid. Voor 2022 en 2023 reserveren we €100.000 per jaar.
13,14 en 15 Woningbouwopgave en Gebiedsmanagement
We werken de komende 15 jaar aan de woningbouwstrategie met naar schatting 11.000 woningen en alle ontwikkelingen om dit mogelijk te maken. Bij die nieuwbouw richten we ons ook specifiek op de doelgroep jonge mensen om de stad en dorpen vitaal te houden.
Naast nieuwbouw van woningen, komen er in de komende jaren grote uitdagingen op de gemeente af om de wijken en dorpen leefbaar en vitaal te houden. Het gaat hierbij om de vergrijzing in combinatie met het langer thuis wonen in de eigen sociale omgeving, de inclusieve samenleving en de ongedeelde stad, de energietransitie en klimaatadaptatie. Hierbij willen we de woon- en leefkwaliteit en het voorzieningenaanbod op peil te houden en waar mogelijk te verbeteren.
Door alle ambities en opgaven worden stedelijke ontwikkelingen steeds complexer. De projecten kunnen niet meer los van elkaar worden gezien. Maatregelen en activiteiten moeten op elkaar worden afgestemd. Door de organisatie van belangen, disciplines en allerlei beleidsthema’s is dat een hele klus. Daarnaast leidt de omgevingswet tot een andere benadering van ontwikkelingen en aanvullende mogelijkheden om onze kosten te verhalen. De noodzaak om integraal en samenhangend te ontwikkelen neemt dus toe. Om te voorkomen dat we financiële kansen laten liggen of onvoldoende doelmatig werken zullen we extra investeren in gebiedsmanagement.
Onderstaande voorstellen zien toe op deze brede doelstellingen.
- Woningbouwopgave
Bij de woningbouwopgave gaat het om de bouw van naar schatting 11.000 woningen in samenhang met het versterken van de arbeidsmarkt en verjongen. Dit is een veelomvattende en omvangrijke ambitie en vraagt om een dito strategie. Bij de Voorjaarsnota zijn hiervoor reeds extra middelen voor deze ruimtelijke ontwikkeling vrijgemaakt voor 2022 en 2023. Voorgesteld wordt om de extra tijdelijke capaciteit door te trekken voor de jaren 2024 en 2025 (€300.000 per jaar). Hiermee kan in die periode uitvoering worden gegeven aan de routekaarten voor de dorpen en de stad. Om deze ambitie ook goed aan te sturen wordt de organisatie verder versterkt vanaf 2022 voor een periode van 4 jaar (€140.000 per jaar).
- Versterken gebiedsmanagement
Bij de Voorjaarsnota zijn er reeds incidenteel middelen beschikbaar gesteld voor de versterking van gebiedsmanagement en nieuwe expertises op het gebied van energie-infrastructuur, circulair bouwen en klimaatadaptatie, toen voor 2 jaar gefinancierd vanuit (sub)reserve centrumschil. Nu wordt voorgesteld deze 2 posten door te trekken vanaf 2024 voor 2 jaar voor €175.000 per jaar, en te financieren uit de algemene middelen. Inzet zal gepleegd worden bij de gebieden Centrumschil, Keizerslanden en Poort van Deventer.
16. Integrale visie (huisvesting) arbeidsmigranten.
Het College heeft gevraagd om een integrale visie voor arbeidsmigranten. Hierbij zijn de beleidsterreinen RO, Openbare Orde en Veiligheid en Economie betrokken. Voorgesteld wordt eenmalig €75.000 voor de uitwerking van deze integrale visie.
17. Versterken arbeidsmarkt
Versterking van de arbeidsmarkt maakt onderdeel uit van de voorgestelde ambitie wonen met versterken arbeidsmarkt en verjongen. In juli heeft het college de routekaart versterken arbeidsmarkt vastgesteld. Daarin zijn een aantal actielijnen benoemd, waaronder het maken van een brede Human Capital agenda samen met partners in onderwijs en bedrijfsleven. Deze agenda zal onder andere aandacht schenken aan economische zelfstandigheid van onze inwoners, aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, (zij) instroom in groei en tekort sectoren in onze gemeente. Hierin worden ook beleidsdoelstellingen van de programma’s Jeugd en Onderwijs, Werk en Inkomen en Economie betrokken. Deze lokale agenda vormt ook de basis voor bovenlokale lobby en samenwerkingsverbanden. Om uitvoering te geven aan deze routekaart wordt voorgesteld voor de komende 4 jaar extra middelen vrij te maken: €50.000 voor 2022 en voor 2023-2025 €100.000 per jaar.
18 en 19 Investeren in wijken en klimaatadaptatie
Wijkgericht werken is een belangrijk thema en een goede methode om de veiligheid, duurzaamheid, sociale zorg en gezondheid op wijk – en buurtniveau in te kunnen vullen. Het biedt mogelijkheden om investeringen van de gemeente in de wijk te combineren en beter aan te laten sluiten bij wensen van bewoners. Het biedt ook mogelijkheden om aan te sluiten bij investeringen van bijvoorbeeld woningbouwcorporaties, netwerkbeheerder, energie- en telecommaatschappijen, etc.
Reeds bij de Voorjaarsnota zijn de nodige voorstellen hiervoor (deels) gehonoreerd. De volgende incidentele wijkgerichte middelen zijn al opgenomen in de Voorjaarsnota 2021:
- Ludgeruskwartier: RO en gebiedsontwikkeling
- Warmtetransitie: Energietransitie
- Agenda Binnenstad: Economie en Leefomgeving
- Buurtmakers: Meedoen
- Deltabuurt: Meedoen en energietransitie
- Kamerverhuur en ondermijning/bibob: Openbare orde en Veiligheid
Niet gehonoreerde voorstellen | Programma | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
Inwoner aan zet | Burger en bestuur | 100 | 100 | 100 | 100 |
Meekoppelen in programmering | Leefomgeving | 300 | 300 | 300 | 300 |
Buurtvoorzieningen kwaliteitsimpuls | Meedoen | 100 | 100 | 100 | 100 |
Maatregelen klimaatadaptatie en kwaliteit buitenruimte | Leefomgeving | 400 | 400 | 400 | 400 |
Aanpak deltabuurt | Meedoen | 100 | 100 | 100 | 100 |
Buurtmakers | Meedoen | 0 | 0 | 100 | 100 |
Inwoner aan zet
We betrekken bewoners van wijken en buurten bij nieuw beleid en bij het opstellen en uitvoeren van plannen. Wij stimuleren inwoners om hun rechten gebruik te maken en stimuleren burgerinitiatieven. Deze ambities vragen capaciteit. Bij de Voorjaarsnota zijn reeds eenmalig middelen hiervoor beschikbaar gesteld. Voorstel is om dit tijdelijk voor 4 jaar te verlengen: €100.000 per jaar.
Meekoppelen in programmering
We kunnen en moeten veel meer dan nu integraal programmeren en uitvoeren in onze wijken. Onze projecten waarmee we in de wijk aanwezig zijn, raken alle bewoners. Bij bewonersbijeenkomsten over een bepaald onderwerp, bv warmtetransitie of wonen, worden altijd ook wensen geuit over heel andere onderwerpen zoals groen, hondenpoep, afvalproblematiek. Er is vanuit de reguliere programmering in de diverse programma's veelal geen ruimte om in de voorbereiding en uitvoering van die projecten deze wensen mee te nemen. Daarnaast vragen onze partners in de wijken, zoals woningbouwcorporaties, steeds vaker van ons om mee te investeren in termen van planning en middelen. Dit vraagt flexibiliteit en snelheid in planning en programmering van budgetten, die veelal (meerjarig) al zijn vastgelegd. Voorgesteld wordt een pilot te starten waarin we enerzijds de gezamenlijke programmering in wijken vanuit de gemeente en met partners verbeteren (€50.000 voor 2 jaar) en anderzijds uitvoeringsmiddelen hebben om mee te koppelen met andere projecten in de wijken (voor 2022 en 2023 €250.000 per jaar), voor 2024 en 2025 €300.000 per jaar).
Kwaliteitsimpuls buurtvoorzieningen
In Deventer vinden veel bewonersinitiatieven plaats die bijdragen aan onze stevige sociale infrastructuur in wijken en dorpen. Al dan niet via een buurthuis worden allerlei activiteiten georganiseerd voor onze inwoners van jong tot oud. Het college vindt die voorzieningen van groot belang voor de leefbaarheid van wijken en dorpen en heeft een beleidsverkenning uit laten voeren die verder wordt uitgewerkt en daarbij zal ook een compleet financieel beeld ontstaan wat de doelen en ambities met de buurtvoorzieningen vragen aan extra middelen. Wat we nu al wel weten en willen aanpakken, is dat een goede exploitatie van de buurtvoorziening en een passende organisatie de basis vormen. We willen op korte termijn met een aantal nader te prioriteren buurtvoorzieningen in gesprek om prangende zaken in de bedrijfsvoering te helpen oplossen. We stellen voor om hier €100.000 per jaar te reserveren voor de komende 4 jaar.
Maatregelen klimaatadaptatie en buitenruimte
Klimaatadaptatie en het beheer van de kwaliteit van de buitenruimte vindt per definitie op wijkniveau plaats. Bijvoorbeeld wateroverlast en hittestress treden zeer lokaal op en vraagt samen met andere beheervraagstukken, zoals onkruidbestrijding in de openbare ruimte, om lokaal maatwerk. Voor klimaatadaptatie en kwaliteitsimpulsen in de buitenruimte wordt voorgesteld €400.000 per jaar vrij te maken voor de komende 4 jaar. Dit geld wordt mee geprogrammeerd in de MJOP-projecten en het biedt tevens koppelkansen met investeringen van andere partners in de wijk, zoals woningbouwcorporaties.
Aanpak Deltabuurt
De Deltabuurt is ook na jaren van herstructurering en sociale programma’s nog steeds een aandachtsbuurt. Recentelijk hebben wij voor deze wijk een aanvraag gedaan bij het Volkshuisvestingsfonds voor verduurzaming van de flatgebouwen. Onze planinhoud was ruim voldoende, de wijk voldoet aan de criteria voor aandachtsgebieden grootstedelijke problematiek, maar we waren als Deventer geen prioritair gebied waardoor de aanvraag niet gehonoreerd werd. We werken ondertussen door in de Deltabuurt en willen de samenhangende aanpak tussen fysieke en sociale verbeteringen, zoals ook genoemd in de aanvraag VHF, verder vorm en inhoud geven. Dit vraagt capaciteit. Voor 2022 en 2023 wordt €100.000 per jaar gevraagd.
Buurtmakers
De afgelopen jaren hebben we positieve ervaringen opgedaan met buurtmakers. Zij leveren een belangrijke bijdrage aan de sociale cohesie in de wijken. Door met aandacht aanwezig te zijn in de wijken en uitvoering te geven aan vraagstukken die daar leven. Voor 2022 en 2023 zijn we in 4 aandachtswijken actief aanwezig en zijn middelen toegekend bij de Voorjaarsnota. Voorstel nu is om voor 2024-2025 ook middelen voor buurtmakers te reserveren en nader te bepalen in welke aandachtswijken inzet gepleegd zal worden.
20. NABO Diepenveen
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu gaat landelijk met het programma Niet Actief Beveiligde Overwegen (NABO) alle publiek toegankelijke niet actief beveiligde overwegen en overpaden op het reizigersnet uiterlijk in 2023 aanpakken. I & W heeft ProRail opdracht gegeven om het programma NABO uit te voeren. In de gemeente Deventer zijn nog twee NABO’s (gelegen tussen de bewaakte overgangen van de Sallandsweg en de Schapenzandweg te Diepenveen). De twee NABO’s in Diepenveen liggen langs Landgoed Nieuw Rande op de spoorlijn tussen Deventer en Zwolle. Het landgoed is een populair gebied om te recreëren. De zuidelijke NABO heeft naast recreatief gebruik ook de functie van ontsluiting naar een particuliere kavel. In een werkgroep hebben gemeente Deventer, ProRail, omwonenden, grondeigenaren maar ook partijen als Wandelnet en Stichting IJssellandschap hun belangen naar voren gebracht. In het bestuurlijk overleg van 18 mei jongstleden is overeengekomen de noordelijke NABO op te heffen en de zuidelijke kruising in stand te houden d.m.v. een AHOB-installatie. Uitgangspunt bij I&W is een gebiedsgerichte integrale benadering op basis van cofinanciering van 50% door het Rijk en 50% door de regio (gemeente en provincie). De kosten van het opheffen van de noordelijke NABO en mitigerende maatregel komt voor 100% ten laste van ProRail. De kosten voor beveiligen van de zuidelijke NABO zijn door ProRail bepaalt op €1,4 miljoen (exclusief gemeentelijke begeleidingsuren). Op basis van cofinanciering zal gemeente Deventer samen met de provincie bijdragen. Het gaat om een eenmalig bedrag van €385.000.
Totaaloverzicht voorstellen nieuw beleid
(bedragen x €1.000)
Structurele voorstellen | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
Moties voorjaarsnota | 686 | 686 | 686 | 686 |
Jeugdzorg en veilig en gezond opgroeien in Deventer | 100 | 600 | 650 | 934 |
Groei organisatie | 100 | 100 | 100 | 100 |
Investeren in wijken | 38 | 38 | 84 | 84 |
overig | 146 | 93 | 81 | 204 |
Prijsstijging structurele voorstellen | 20 | 70 | 100 | 100 |
Totaal structurele voorstellen | 1.090 | 1.587 | 1.701 | 2.108 |
Beschikbaar | 2.108 | 2.108 | 2.108 | 2.108 |
Netto beschikbaar | 1.018 | 521 | 407 | 0 |
Incidentele voorstellen | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
Moties voorjaarsnota | 465 | 135 | 0 | 0 |
Overige moties en bestuurlijke toezeggingen | 330 | 100 | 0 | 0 |
Jeugdzorg en veilig en gezond opgroeien in Deventer | 1.880 | 2.070 | 1.945 | 380 |
Wonen en voorzieningen | 265 | 240 | 715 | 715 |
Investeren in wijken | 1.000 | 1.000 | 1.000 | 1.000 |
Groei organisatie | 269 | 269 | 619 | 0 |
Overig | 385 | 0 | 0 | 0 |
Prijsstijging incidentele voorstellen | 10 | 100 | 200 | 150 |
Totaal incidentele voorstellen | 4.604 | 3.914 | 4.479 | 2.245 |
Beschikbaar uit voorgaande periode | 6.801 | 9.165 | 7.961 | 3.799 |
Beschikbare jaarschijf | 6.968 | 2.710 | 317 | 0 |
Netto beschikbaar | 9.165 | 7.961 | 3.799 | 1.554 |
Structureel begrotingssaldo
Op basis van onderstaand overzicht wordt aangetoond of de meerjarenraming 2022-2025, conform de uitgangspunten in het BBV, structureel in evenwicht is. Dit houdt in dat structurele lasten kunnen worden gedekt met structurele baten. Als in het betreffende begrotingsjaar structurele lasten gedekt zijn door structurele baten is er sprake van structureel evenwicht. Incidentele lasten mogen gedekt worden door zowel structurele als door incidentele baten.
Voor het inzicht in de financiële positie op korte en langere termijn is belangrijk om een goed beeld te hebben van het structureel begrotingssaldo.
In de begroting 2022 tot en met 2025, na voorstellen nieuw beleid, is er sprake van structureel evenwicht.
(bedragen x €1.000) | ||||
Structureel begrotingssaldo | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
Saldo van baten en lasten | -905 | -5.784 | -2.750 | 1.630 |
Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves | 1.922 | 6.305 | 3.157 | -1.630 |
Totaal resultaat (meerjaren)begroting | 1.017 | 521 | 407 | 0 |
Waarvan incidentele baten en lasten (Bijlage: staat van incidentele lasten en baten) | 9.472 | 3.249 | 861 | -5 |
Structureel begrotingssaldo | 10.489 | 3.950 | 1.268 | -5 |
Recapitulatie
Uitkomst begroting na invulling ruimte structureel nieuw beleid
Na de invulling van de structurele ruimte nieuw beleid bedraagt de uitkomst van de begroting:
(bedragen x €1.000 -/- = nadeel) | ||||
2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
Saldo | 9.075 | 4.818 | 2.425 | 2.108 |
Structureel nieuw beleid | -1.090 | -1.587 | -1.701 | -2.108 |
Storting in reserve eenmalig nieuw beleid | -6.968 | -2.710 | -317 | 0 |
Saldo | 1.017 | 521 | 407 | 0 |
Eenmalige ruimte nieuw beleid
Voor eenmalig nieuw beleid is de komende jaren beschikbaar €16,8 miljoen. De bedragen die in een bepaald jaar niet worden aangewend worden gestort in een nieuw te vormen reserve eenmalig nieuw beleid. In het hoofdstuk nieuw beleid is aangegeven met welke voorstellen het bedrag van €16,8 miljoen wordt ingevuld. Hierna resteert nog een bedrag van €1.554.000. Dit bedrag wordt nog niet aangewend en kan door het nieuwe college van B en W in volgende jaren worden besteed.
(bedragen x €1.000 -/- = nadeel) | ||||
Overzicht reserve eenmalig nieuw beleid | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
Stand reserve 01-01 | 0 | 9.165 | 7.961 | 3.799 |
Putting uit generieke weerstandsreserve (resultaat 2e kwartaalrapportage 2021) | 6.801 | 0 | 0 | 0 |
Storting eenmalige ruimte in begroting voor eenmalig nieuw beleid | 6.968 | 2.710 | 317 | 0 |
Invulling eenmalige ruimte | -4.604 | -3.914 | -4.479 | -2.245 |
Saldo reserve eenmalig nieuw beleid | 9.165 | 7.961 | 3.799 | 1.554 |
Belastingen en tarieven
Het algemene uitgangspunt is dat voor alle tarieven een gelijke maximale toegestane stijging wordt bepaald. Dit betekent voor 2022 dat de tarieven stijgen met 1,53% ten opzichte van 2021. Dit betreft een gemiddelde van prijs (+2,2%) en loon aanpassingen (+0,85%). Op het algemene uitgangspunt van de toegestane stijging is een aantal uitzonderingen van toepassing.
Deze uitzonderingen zijn:
- Het tarief voor de rioolheffing stijgt met 0,69%;
- De tarieven voor de afvalstoffenheffing stijgen met gemiddeld 0,77%;
- De opbrengst OZB wordt verhoogd met 3%.
De hondenbelasting wordt conform de bij de Voorjaarsnota 2021 aangenomen motie per 1-1-2022 afgeschaft. Zie voor verdere informatie de paragraaf Lokale heffingen.
Leidraad grote projecten
Het college van B en W doet jaarlijks bij de begroting een voorstel aan de raad voor het aanwijzen welke projecten de status van grote projecten krijgen.
Voorgesteld wordt de volgende projecten als grote projecten aan te merken:
Projectnaam | Fase |
Bedrijvenpark A1 | Realisatiefase |
De Marke Zuid | Verkenningsfase |
Implementatie Omgevingswet | Realisatiefase |
Poort van Deventer - Gasfabriekterrein | Realisatiefase |
Poort van Deventer - Mobiliteit Poort van Deventer | Initiatieffase |
Poort van Deventer - S/Park | Realisatiefase |
Poort van Deventer - Stadsentree (Teugseweg) | Verkenningsfase |
Slim warmtenet Zandweerd, fase 1 | Realisatiefase |
Toegang Sociaal Domein - Doorontwikkeling Regionale Toegang Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang | Realisatiefase |
Toegang Sociaal domein - Doorontwikkeling team Toegang Jeugd | Realisatiefase |
Toegang Sociaal domein - Transformatieopgave/Toegang | Verkenningsfase |
Toegang Sociaal domein - Verkenning organisatie sociale teams | Realisatiefase |
Burgerweeshuis | Initiatieffase |
De Nieuw Keizer | Initiatieffase |
Meer informatie
Inleiding
Naast de voorstellen nieuw beleid bestaat er ook nog een voorportaallijst investeringen. Bij de voorportaalprojecten gaat het om investeringen waar we bestuurlijk prioriteit aan geven, maar waarvoor op dit moment geen geld beschikbaar is. Voor deze activiteiten gaan we actief op zoek naar dekking uit andere dan gemeentelijke bronnen en zoeken we aansluiting bij investeringsambities van partners om zo via een publiek private aanpak de gemeentelijke prioriteiten te kunnen realiseren.
Daarnaast zijn we voortdurend alert op mogelijkheden om voor lopende activiteiten uit de begroting subsidies bij voornamelijk mede overheden en fondsen aan te vragen. Dit kan financiële ruimte scheppen voor activiteiten op de voorportaallijst. Uitgangspunt is om met meer pragmatisme een maximaal multiplier effect na te streven van de huidige begroting. Het gaat om kansen benutten vanuit lopende projecten en activiteiten in de huidige meerjarenbegroting (subsidies zoeken bij geprioriteerde projecten en niet andersom). Potentiële insteek is dat elke euro in de gemeentebegroting gematched kan worden met subsidies of financieringsarrangementen door investeringsfondsen. Waar we kansen zien, benutten we de samenwerking met bedrijven, instellingen, sociaal economische partners en medeoverheden intensiever om onze investeringsambities een stap dichter bij te brengen. De maatschappelijke opgaven waarvoor we ons gesteld zien vragen een gezamenlijke inspanning. Door publiek privaat samen te werken beogen we onze investeringsambities sneller of met meer kwaliteit te realiseren.
Voorportaal investeringen
Bij de voorjaarsnota 2021 is de voorportaallijst aangepast. Duidelijk is geworden dat we rondom wonen en voorzieningen een grote opgave hebben. Ontwikkelingen in de Centrumschil, Keizerslanden en de Poort van Deventer worden integraal benaderd en de ambitie in deze gebieden is opgeschroefd. Een programma Fiets is vastgesteld. Om alle ambities waar te maken, zijn investeringen nodig. Dit maakte het noodzakelijk om de voorportaallijst een complete update te geven. Zo veel mogelijk investeringen uit de vastgestelde ambitiedocumenten zijn opgenomen in deze hernieuwde voorportaallijst.
De investeringen zijn aangepast aan de huidige stand van zaken. Vergeleken met de voorportaallijst van de voorjaarsnota 2021 worden er geen investeringen geschrapt.
Voorportaal investeringen
De volledige lijst bestaat nu uit de volgende onderwerpen.
- Wonen en voorzieningen
- Gebiedsprogramma Centrumschil inclusief de Kien
- Parkeeropgave Centrumschil (capaciteitsuitbreiding mits noodzakelijk);
- Haveneiland en ondernemerskavels;
- Projecten binnenstad
- Cultuurvoorzieningen
- Gebiedsprogramma Keizerslanden
- Capaciteitsvergroting kruisingen Oldenielstraat (bereikbaarheidsconclaaf);
- Rijbaanverdubbeling Oldenielstraat (bereikbaarheidsconclaaf);
- Poort van Deventer
- Infrastructuur rondom Poort van Deventer
- Hoogwaardig openbaar vervoer
- Digitalisering en smart city
- Energietransitie en warmtetransitie
- IHP scholen en gymzalen
- Programma Fiets
- Verduurzaming gemeentelijk vastgoed
- Verkabeling hoogspanningsnet Diepenveen
- Vervanging dak Scheg
- 3e brug (bereikbaarheidsconclaaf);
- Waterveiligheid en maatregelen IJssel (richting 2050);
- Vergroten capaciteit/ vervanging sluiscomplex;
Aanvullend wordt bij de begroting voorgesteld een extra bedrag te reserveren voor het Burgerweeshuis.
Voorstellen
Wonen en voorzieningen
Op dit moment loopt het traject wonen en voorzieningen. De gemeenteraad heeft aangegeven een voorkeur te hebben voor scenario 4 Versterken arbeidsmarkt en Verjongen. Het College heeft hiervoor de routekaart vastgesteld en de raad gevraagd deze ambitie te bevestigen. De keuze voor dit scenario zal ook gepaard gaan met investeringen om de ambities te halen. Een deel van de benodigde investeringen maken al onderdeel uit van de voorportaallijst. Wellicht zijn er specifiek aanvullende investeringen nodig. De omvang van de benodigde investeringen wordt op een later moment bepaald.
Niet alle woningontwikkelingen zijn rendabel. Om onze ambities waar te maken en ook voldoende woningen betaalbaar te hebben voor jongeren en sociale doelgroepen, zullen we bereid moeten zijn bij te dragen in onrendabele toppen van ontwikkelingen. De omvang van de benodigde investeringen wordt op een later moment bepaald.
Gebiedsprogramma Centrumschil inclusief de Kien
Op basis bestaande beleidskaders is een gebiedsprogramma Centrumschil opgesteld. De centrale ambitie is om Deventer in 2030 de meest aantrekkelijke woonstad in Nederland voor creatieve stedelingen te laten zijn. Het opwaarderen en versterken van het gemengde woonmilieu in en rondom de binnenstad biedt Deventer kansen om zich landelijk te profileren. Deventer heeft hier goud in handen door een relatief grote omvang van te transformeren gebieden. Deze gebieden zijn vaak oude industriële complexen of de ‘oude’ werklocaties van maatschappelijke voorzieningen. Deze locaties bieden de kans om nieuwe (gemengd) stedelijke milieus te creëren met een mix van wonen, werken en voorzieningen, waarbij het accent per gebied kan verschillen. Deze locaties zijn relatief dichtbij het centrum en het station en zijn hierbij in trek door hun veelheid aan stedelijke voorzieningen en goede fietsroutes naar centrum en buitengebied.
Het gebiedsprogramma omvat een uitvoeringsprogramma van bijna €90 miljoen. Hierin zijn projecten opgenomen die ondertussen in uitvoering zijn. Ook zijn enkele projecten opgenomen in de gehonoreerde subsidieaanvraag voor de woningbouwimpuls. De volgende investeringsblokken resteren:
- De Kien
- Agenda Binnenstad
- Culturele voorzieningen
- Herontwikkeling industriële gebieden - Haveneiland
- Parkeeropgave Centrumschil
De Kien
In het gebied rondom de vernieuwde stationsomgeving en de Handelskade/ Buitengracht zijn kantoren, kennisintensieve bedrijven en onderwijsinstellingen gevestigd die kunnen doorontwikkelen naar een stadscampus, de Kien. De Kien zien we als dé kantoren- en onderwijslocatie van Deventer, waar de kennis- en open informatiestad zich toont. We streven naar een levendig milieu, dat stimuleert tot interactie en innovatie. We dagen onze partners uit om het standaard vastgoed aan weerszijden van de Buitengracht door te ontwikkelen binnen het concept van de Kien. Daarnaast willen we met hen de kwaliteit van de publieke ruimte verbeteren. Hergebruik, transformatie en verduurzaming van bestaand vastgoed, maar ook sloop en herbouw zijn mogelijk. Detailhandel, horeca en bedrijven zijn hier alleen mogelijk als service voor reizigers, studenten en werknemers van de daar gevestigde bedrijven. Deze voorzieningen moeten kortom specifiek bijdragen aan het concept van de Kien. Daarnaast is een zekere menging met wonen mogelijk. Dit zal de levendigheid van het gebied ten goede kunnen komen, maar mag geen afbreuk doen aan het functioneren van een stadscampus als de plek voor kantoren en onderwijsinstellingen.
De openbare ruimte van de stadscampus heeft aandacht nodig, dat vraagt om een investering. Met name rond de Handelskade/ Buitengracht is de verblijfskwaliteit matig en voelt de binnenstad ver weg. We willen met onze partners de kwaliteit verbeteren en programmatisch en fysiek veel meer verbinding tussen de binnenstad en de stadscampus tot stand te brengen. Een verbinding over de gracht maakt hiervan onderdeel uit. Ook krijgt de snelfietsroute binnen dit gebied een prominente plek. Het geraamde investeringsbedrag is €2,0 miljoen.
Projecten agenda binnenstad
Bewoners en bezoekers zoeken in de binnenstad sfeer en beleving. Hiervoor zijn onmisbare ingrediënten: een onderscheidend en verrassend aanbod van winkels, horeca, culturele en toeristisch/recreatieve voorzieningen, een aangename ambiance en activiteiten. Daarbij zijn kwaliteit en uitstraling een voorwaarde. Het merendeel van deze ingrediënten is in Deventer ruim voor handen: het monumentale karakter van de binnenstad, het relatief grote aanbod van winkels met een ‘couleur locale’, de karakteristieke inrichting van de openbare ruimte en landelijk bekende evenementen zoals ‘Deventer op stelten’, het ‘Dickens festijn’ en de boekenmarkt.
De binnenstad zal de komende jaren een transformatie moeten ondergaan van ‘place to buy’ naar ‘place to be’. Als gevolg van de coronacrisis zal deze transformatie moeten versnellen of we nu willen of niet.
In de agenda binnenstad zijn diverse investeringsprojecten opgenomen:
- Lebuinuspleinen fase 2 Nieuwe Markt: €2,0 miljoen
- Masterplan Verlichting: €2,0 miljoen
- Stad aan de IJssel: €6,0 miljoen (Entrees en Welle met stadsbalkons)
- Herinrichting Broederenplein: €2,0 miljoen
- Fietsvoorzieningen (parkeren, routering en verhuur): €4,0 miljoen (waarvan €0,4 miljoen gedekt)
Culturele voorzieningen
De uitwerking van onze ambitie voor de culturele sector is uitgewerkt in een nieuwe visie op de cultuurinstellingen. Een rijk cultureel leven is een belangrijke vestigingsvoorwaarde voor inwoners. Meer mensen die wonen in en rondom de binnenstad kunnen dan weer zorgen voor meer financiële basis voor de huidige instellingen.
De omvang van culturele voorzieningen past reeds bij onze ambitie. Belangrijk is dat instellingen die interessant zijn voor inwoners blijven bestaan. Met name de situaties rondom de podiumkunsten zijn hierbij zorgelijk. Op dit moment lopen locatiestudies naar een nieuwe locatie voor het Burgerweeshuis. Ook verbouwen op de bestaande locatie is nog een optie.
Bij de Voorjaarsnota 2021 is er €2,0 miljoen aanvullend gereserveerd voor het Burgerweeshuis. Deze aanvulling komt bovenop het nog beschikbare budget van €691.000 dat resteert uit het eerder beschikbaar gestelde budget van €1 miljoen. Bij deze begroting wordt aanvullend voorgesteld €1,3 miljoen te reserveren. De benodigde investering is echter veel hoger De eenmalige bedragen (€4 miljoen) blijven gereserveerd totdat de raad heeft besloten tot realisatie. Op dit moment bevindt het project zich in de initiatieffase, in deze fase worden conform de leidraad grote projecten meerdere scenario’s, ook in exploitatie, verkend.
Herontwikkeling industriële gebieden - Haveneiland
Deventer biedt kansen voor een uniek vestigingsklimaat, met de ligging aan de IJssel en de nabijheid van de binnenstad als aantrekkelijke en inspirerende werkomgeving. Het Havenkwartier en het Rotokwartier vormen de schakel tussen de binnenstad en groot Bergweide, hier bieden we ruimte voor meer stedelijkheid en een brede mix van functies. Begin 2021 komt een nieuw beleidskader beschikbaar, te weten het ontwikkelbeeld voor Bergweide 3, Bergweide 4 en het Havenkwartier.
Voor de ontwikkeling van de Roto Smeets locatie is een handelingsperspectief gemaakt. De verwachting is dat deze ontwikkeling anterieur kan plaatsvinden zonder aanvullende financiering vanuit de gemeente. In het document ‘Havenkwartier in de stadsassenzone’ zijn in 2013 ten behoeve van de Ontwikkelagenda Overijssel – Stedendriehoek – Deventer de kansen rond het Havenkwartier in beeld gebracht. Project 1 (Hanzeweg) en 2 (Mr. De Boerlaan) zijn nu in uitvoering. De woningbouw in het Havenkwartier is onrendabel en wordt gesteund met middelen vanuit het Rijk (1e tranche woningbouwimpuls).
Het Haveneiland is de laatste in de rij. Bij de herijking Groot Bergweide is voorgesteld het haveneiland te ontwikkelen in co-creatie met ondernemers. Toch zal de ontwikkeling van het Haveneiland een onrendabele top kennen. Ongeacht de uitkomst van verdere samenwerking, zijn om de ontwikkeling van het gebied Haveneiland te versnellen investeringen nodig. Er zijn een paar rand voorwaardelijke investeringen in beeld:
• Bodemsanering oude BP-locatie
• Eventueel aanvullende ontsluiting naast de St. Olafstraat
• Verbeteren/ versterken kadeconstructies.
Voorlopig ramen we het benodigde bedrag op €7,0 miljoen.
Parkeeropgave Centrumschil (capaciteitsuitbreiding mits noodzakelijk)
De eindoplossing voor het parkeren in de binnenstad was voorzien in een bebouwde voorziening in het Sluiskwartier. Door de nieuwe ontwikkelfasering van het Sluiskwartier, is de eindoplossing niet meer in beeld. Om toch in voldoende parkeren te voorzien, is het noodzakelijk dat de Brinkgarage permanent blijft staan en dat parkeren op de Melksterweide bij de Worp planologisch mogelijk is. Dit is gelukt.
Op 2 januari 2019 is het Grote Kerkhof autovrij gemaakt. Op basis van de huidige verwachtingen is er voldoende alternatieve parkeerruimte in de binnenstad. Als er zich toch parkeerknelpunten voordoen, is in het bestuursakkoord opgenomen dat wordt gezocht naar mogelijkheden om het parkeren uit te breiden.
De ontwikkelingen in de Centrumschil stagneren veelal bij onderhandelingen over de parkeeroplossing of de beoogde parkeerbijdrage (obv de nota parkeernormen). Beleidsmatig loopt al een project om te kijken of we als gemeente naar een nulnorm kunnen. Dit neemt niet weg dat voldoende parkeercapaciteit beschikbaar moet zijn. Specifiek ontwikkelt zich rondom de stadscampus een parkeerdiscussie. De (grote) investering voor een dergelijke voorziening in een bebouwde historische omgeving, kan niet (geheel) gefinancierd worden vanuit de parkeerexploitatie (besluitvorming MPP).
Gebiedsprogramma Keizerslanden
- Oldenielstraat
Als uitwerking van het ambitiedocument „Deventer: een bericht aan de Stad‟ (2010) is een bereikbaarheidsconclaaf georganiseerd waarin maatregelen voor negen samenhangende kwesties zijn geformuleerd. Afgelopen jaren zijn al diverse projecten uitgevoerd. Eén van de grootse resterende opgaven is de verkeerssituatie rondom de Oldenielstraat. De Oldenielstraat is nu al een verkeerskundig knelpunt. Deventer heeft de ambitie om alleen al in Keizerslanden vanaf 2021 ruim 1400 woningen toe te voegen (inclusief Steenbrugge). Dit verhoogt de druk op de Oldenielstraat nog meer. Daarnaast willen we het doorgaand verkeer over de Welle ontmoedigen; autoluwer maken. Zo willen we de binnenstad en de IJssel meer met elkaar te verbinden (Stad aan de IJssel). Dit verkeer zal via de stedelijke ring waarvan de Oldenielstraat onderdeel uitmaakt, geleid moeten gaan worden. Uit een verkeerstechnische studie is gebleken dat het vanuit de verkeerscapaciteit bezien noodzakelijk is de rijbaan tussen de kruisingen Hoge Hondstraat en Brinkgreverweg te verdubbelen. Dit heeft ingrijpende sociale en stedenbouwkundige consequenties. De kruisingen moeten worden vergroot, dat heeft ruimtelijke impact.Alle werkzaamheden zijn geraamd op een bedrag van €12 miljoen. Vanuit programma Leefomgeving is een investeringsbudget beschikbaar van €2,875 miljoen.
- Nieuwbouw sporthal Keizerslanden (2 extra zaaldelen)
Voor zowel de vervangende nieuwbouw van het Etty Hillesum Lyceum (EHL) als voor sporthal Keizerslanden is een businesscase opgesteld. In het college van 6 juli 2021 zijn deze business cases behandeld. Voor de realisatie van de sporthal is €8,3 miljoen inclusief btw nodig. De afmetingen zijn afgestemd op nieuwe toekomstige regelgeving. De definitieve business cases leiden tot een herschikking in de begroting. Conform collegebesluit zijn deze verwerkt in de 2e kwartaalrapportage 2021. De herschikkingen passen binnen de reeds met de raad afgesproken financiële kaders. Voor de sporthal is door de raad namelijk €7 miljoen beschikbaar gesteld (exclusief BTW). Voor deze nieuwbouw bestaat echter de wens om 2 extra zaaldelen te realiseren. Dit bedrag wordt geraamd op €7,5 miljoen. Dit beleidskeuze deel maakt onderdeel uit van de voorportaallijst. Nadat de nieuwbouw een definitieve go kent, zal dit deel van de voorportaallijst vervallen, omdat de uitbreiding dan niet meer realiseerbaar is.
Poort van Deventer
Innovatie en toekomstbestendigheid zijn belangrijke onderdeel van het ondernemerschap dat we overal in het werklandschap tegen komen. Langs het eerste deel van het Hanzetracé (komende vanaf de A1) bevinden zich onze bedrijventerreinen. Het totale gebied omvat eén van de grootste aaneengesloten bedrijventerreinen in Oost-Nederland. Hier is een mix van grootschalige en diverse functies aanwezig.
Samen met het bedrijfsleven werken we aan bedrijventerreinen die klaar zijn voor de toekomst. We investeren in energietransitie, herontwikkeling van verouderde deelgebieden, energietransitie, de beroepshaven en duurzame mobiliteit/bereikbaarheid, zodat de bedrijventerreinen van nu hun waarde ook in de toekomst behouden. Door de dynamiek kunnen bedrijven elkaar versterken. In het uitvoeringsprogramma toekomstbestendige bedrijventerreinen is een budget beschikbaar van €2,0 miljoen. Hiervoor zijn de projecten geprogrammeerd.
Op het S/park (oud AKZO terrein) willen we een campus ontwikkelen voor startups en bedrijven in de veeleisende en hoog reactieve chemie en technologie. De huidige gebiedsontwikkeling S/Park is niet geslaagd. Het aantal gecreëerde arbeidsplaatsen bleef ver achter op de voorspelling. De overeenkomst S/Park is inmiddels ontbonden. We zoeken wel naar mogelijkheden voor een doorstart.
De voormalige gasfabriek is een centrum van innovatieve startups. Marktpartijen slaan hier de handen ineen. Voor het Hartenaasje sturen we op de ontwikkeling van een bijzondere ‘buitendijkse’ locatie met ondersteunende faciliteiten en diensten voor de oude terreinen van de gasfabriek en AKZO.
Genoemde gebieden moeten zich zo ontwikkelen dat deze qua functies iets zeggen over Deventer. We faciliteren de dynamiek van afzonderlijke bedrijven en nodigen hen uit om zich te profileren.
De voormalige terreinen van de gasfabriek en AKZO zijn verbonden met de ‘Centrumschil’ via de Zutphenseweg/Mr. De Boerlaan en de Handelskade. De ontwikkelingen van de Centrumschil liggen geografisch rondom deze wegen. Langs deze as vestigen zich kennisintensieve bedrijven. Deze entree van de stad moet stedenbouwkundig zich ook meer ontwikkelen naar een zichtbare Kennisas.
- Infrastructuur rondom poort van Deventer
Om het gebied rondom McDonalds en Postillion en S-Park (Bergweide 5.2) te ontwikkelen, zijn infrastructurele maatregelen nodig. Om in de toekomst de economische ontwikkelingen in het gebied niet op slot te zetten, werkt het college een aantal maatregelen uit om de capaciteit en de flexibiliteit van het verkeerssysteem te vergroten. Op korte termijn zijn ook al maatregelen nodig. De huidige capaciteit zit aan zijn maximum, terwijl er wordt gekeken naar de realisatie van een carpoolplek nabij het motel als vervanging van de carpoolplek die is vervallen door de verbreiding van de A1. Dat zorgt voor meer verkeer.
Eind 2021 komt een onderzoek beschikbaar waarin de noodzakelijke verkeerskundige maatregelen zijn opgenomen. De verwachte benodigde investeringen moeten nog worden bepaald.
- Hoogwaardig Openbaar Vervoer
Centraal hierbij staat de as (Zutphenseweg, Mr. H.F. de Boerlaan, Handelskade). De gebiedsontwikkelingen in de Centrumschil zijn allemaal gerelateerd aan deze as. Vanwege de kennisintensieve bedrijven die aan deze as liggen, noemen we deze as ook wel de Kennis-as. Deze as had in het verleden een pure verkeersfunctie. Meer en meer zal de Kennis- as zich ontwikkelen naar een hoogwaardige openbaar vervoer functie. Hiervoor zijn investeringen nodig.
Er worden twee grote investeringen voorzien:
• Transferium €2,5 miljoen
• Hoogwaardig openbaar vervoer verbinding €3,0 miljoen
De kosten zijn sterk afhankelijk van de definitieve planvorming.
Digitalisering en Smart city
De digitalisering van de maatschappij gaat in rap tempo door. Digitalisering vormt een wezenlijke wijziging van hoe onze samenleving functioneert. Enerzijds worden onze inwoners steeds zelfstandiger en hebben de vrijheid en technologie om zich heen om te bepalen wat zij zelf willen. Dit heeft ook een keerzijde als poppen en smart tv's meeluisteren met wat wij zeggen. Robot toepassingen bij de zorg van mensen roept de vraag op of we recht hebben op menselijk contact. De virtuele en fysieke wereld raken volledig met elkaar verweven. Er is sprake van toenemende kruisbestuiving van data, netwerken en hardware.
Als gemeentelijke overheid komt deze ontwikkeling hard op ons af. Het vergt inspanning van de gemeente Deventer om deze digitalisering in goede banen te leiden. De technologische ontwikkeling biedt namelijk ook veel kansen voor onszelf. Daarnaast zijn er zorgen dat groepen inwoners met deze steeds sneller ontwikkelende maatschappij niet meer mee kunnen. Voor hen moet de gemeentelijke overheid de achtervang en steun zijn om hen te helpen. Wij willen hier nadrukkelijk aandacht voor hebben.
Als gemeentelijke overheid zullen we dus mee moeten in de veranderende eisen die aan ons worden gesteld. Onze dienstverlening moet hierop worden aangepast en we zullen inwoners en bedrijven moeten faciliteren in hun ontwikkeling waar mogelijk. We streven naar een volledig digitale gemeentelijke dienstverlening. Belangrijk is wel dat inwoners zelf regie hebben over welke data over hen beschikbaar is. Hier investeren we verder in, zowel in het ruimtelijke, sociale domein als op het vlak van de dienstverlening.
De technologische ontwikkeling biedt ook veel kansen voor onszelf. Met geavanceerde verlichting kunnen we de aantrekkelijkheid van de binnenstad vergroten. Data vanuit onze verkeerslichten staan direct en open ter beschikking. En onze verkeerslichten worden direct bijgestuurd op basis van data van verkeersstromen.
Deventer heeft de ambitie deze nieuwe technieken ten volle te benutten. Het verzamelen van data moet wel veilig, doordacht en volgens de regels gebeuren. Het combineren van gegevens en de manier waarop informatie ons stuurt, verdienen onze permanente aandacht. Hiervoor is nieuwe expertise nodig. Door de ambitie vanuit de i-visie en door genoemde maatschappelijke ontwikkelingen rondom internet en data zullen op termijn forse investeringen nodig zijn op het gebied van de informatiehuishouding. Deze investeringen slaan terug op alles in de organisatie van de kwaliteit en kwantiteit van de ambtelijke capaciteit, de hardware en de software bij zowel bedrijfsvoering als bij de business (de primaire processen). Een paar belangrijke ontwikkelingen die op dit moment spelen zijn:
- Toekomst Gericht Werken (TGW);
- Datagestuurd Werken (DGW);
- Digitaal stelsel Omgevingswet (DSO).
De komende jaren verwachten we meer noodzakelijke investeringen. De primaire processen zullen veranderen. Als we hierop niet inspelen, zullen we in de toekomst geconfronteerd worden met hoge desintegratiekosten om opgelopen achterstanden in te lopen. Een gefaseerde en goed geprogrammeerde aanpassing van onze processen heeft ook voordelen. Hierbij moeten we wel bereid zijn buiten bestaande kaders te denken. Een fundamenteel andere inrichting van processen kan leiden tot een efficiëntere en effectievere uitvoering. Hiermee wordt capaciteit vrijgespeeld. Deze capaciteit is hard nodig om de negatieve maatschappelijke consequenties van digitalisering op te vangen. Dit kan gebeuren door meer maatwerk (bij regelingen), meer dienstverlening en begeleiding (voor inwoners die moeite hebben met de digitalisering) en meer inzet bij complexere taken (integrale gebiedsontwikkeling).
Op basis van de i-visie zijn per domein uitvoeringsplannen opgesteld. Deze plannen zijn vertaald in financiële consequenties. De autonome ontwikkelingen zijn opgenomen in de kaderbrief. Overige investeringen uit de uitvoeringsplannen worden opgenomen in deze voorjaarsnota. De totaal benodigde investeringen in de komende jaren worden geraamd op €750.000.
Energietransitie
De grootste opgave waar we als maatschappij voor staan, is de energietransitie en de warmtetransitie. Dit heeft ook grote financiële impact. Dit kan niet naar verwachting niet zonder rijksmiddelen.
De gemeente zal zelf nauwelijks investeren. Zo zal de opwekking van energie CO2 neutraal moeten plaatsvinden. Dit betekent ook dat we een andere infrastructuur nodig hebben om de opgewekte energie op het juiste moment op de juiste plek te krijgen. Ook het aardgasvrij maken van de bebouwde omgeving vraagt forse investeringen van bedrijven, particulieren en corporaties. Dit kan naar verwachting niet zonder rijksmiddelen.
De gemeente zal zelf nauwelijks investeren in hardware voor de grootschalige energieopwekking (wind/zon) of de warmtetransitie. Dat is voor de warmtetransitie met name aan particuliere huisbezitters, beleggers en corporaties en eigenaren van warmtenetten. Energieleveranciers staan aan de lat voor verzwaring van het netwerk en commerciële partijen of energiecoöperaties investeren in de aanleg en exploitatie van windmolens en zonneparken. Uitzondering is de aanleg van het Slimme Warmtenet in Zandweerd. De raad heeft in oktober 2020 besloten tot een gemeentelijke investering in de aanleg.
De gemeentelijke rol bij energietransitie en warmtetransitie is faciliteren, initiëren, aan te jagen of (ruimtelijke) kaders te geven, zodat de doelstellingen voor de warmtetransitie en grootschalige energieopwekking gerealiseerd kunnen worden. Hiervoor zijn heel veel exploitatiemiddelen voor nodig (capaciteit en geld), maar dus geen separate investeringsmiddelen.
Programma Fiets
Het college heeft het programma fiets vastgesteld voor de periode 2021-2025. De afgelopen jaren is veel energie gestoken in het op peil brengen van het fietsnetwerk omdat de fiets hét vervoermiddel is voor in en buiten de gemeente. Binnen de meerjarenprogrammaring van zowel wegonderhoud als investeringen op gebied van infrastructuur, heeft de fiets altijd een prominente plek. Vanzelfsprekend betekent het inpassen van fietsinfrastructuur in de bestaande, soms historische omgeving ook het doen van compromissen.
Er ligt een grote opgave om de lijn van de afgelopen jaren voort te zetten en bij voorkeur zelfs een impuls te geven. De ambitie om in toekomst ‘dé slimme gemeente van Overijssel op gebied van positieve gezondheid en duurzame bereikbaarheid’ te worden vraagt om een schaalsprong in kwaliteit en investeringen. De focus ligt hierbij op de fiets in het economisch verkeer. Fietsen moet vanzelfsprekend worden naar werk, winkel en school. De kracht van het fietsbeleid ligt in de combinatie van maatregelen, op fysiek vlak én in gedrag, gebruikmakend van ontwikkelingen op gebied van intelligente verkeerssystemen en datagebruik. De fiets als hoofd-, voor- en natransport kan, al of niet in de vorm van deelmobiliteit, de logische stap worden naar een duurzaam bereikbare en gezonde Deventer samenleving.
De totale ongedekte investering, bedraagt €75 miljoen. De grootste projecten uit deze lijst zijn:
- Fietspad spoorbrug IJssel €16,0 miljoen;
- Fietsbrug IJssel F1 parallel langs A1 €20 miljoen;
- Spoor- en wegkruising Siemelinksweg langs Schipbeek €10 miljoen.
Verduurzaming gemeentelijk vastgoed
Bij het behandelen van de Begroting 2020 heeft de raad de motie “Verduurzaming gemeentelijk vastgoed” aangenomen. Daarin is de opdracht aan het college meegegeven om een plan van aanpak verduurzaming kernbezit op te stellen, onder andere vanwege de voorbeeldfunctie die de gemeente heeft voor bedrijven en particulieren in de verduurzamingsopgave van vastgoed. Dit is inmiddels uitgewerkt in een routekaart, portefeuillestrategie en een investeringsprogramma voor de periode 2022-2030.
Doelstelling volgens de klimaatwet en uitwerking in de sectorale routekaart gemeentelijk maatschappelijk vastgoed is om in 2050 nagenoeg energieneutraal te zijn. Daarvoor moet de CO2 uitstoot met 3,3% teruggedrongen worden. Om het totale gemeentelijke kernbezit (incl. onderwijshuisvesting en sportbedrijf) dat verwarmd wordt (ruim 120 panden) in 2050 energieneutraal te krijgen is een investering van ongeveer 45 miljoen netto nodig. Om op koers te liggen voor een energieneutraal vastgoed in 2050, is in de periode 2022-2030 een CO2 reductie van 33% nodig. Dat betekent een investering van bruto circa 21,2 miljoen. Netto betekent dit een investering van circa €14,9 miljoen (jaarlijks €1,65 miljoen), omdat een deel van de maatregelen terugverdiend kan worden door een lagere energierekening (15%) en een deel gedekt kan worden uit de groot onderhoudsbudgetten (15%). Dat betekent dat 70% van de investeringen onrendabel zijn. De structurele kapitaallast loopt op van €120.000 in 2023 tot ruim €1,1 miljoen in 2031.
Daarnaast is structureel €80.000 nodig voor energiemonitoring, coaching van energieverbruik door gebruikers, het inregelen van de installaties en projectleiding. In meerjarig perspectief ziet het investeringsprogramma en de dekkingsbehoefte er als volgt uit:
Bedragen x €1.000 | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | 2031 |
Investering (eenmalig) | ||||||||||
- jaarlijks | 1.650 | 1.650 | 1.650 | 1.650 | 1.650 | 1.650 | 1.650 | 1.650 | 1.650 | |
- cumulatief | 1.650 | 3.300 | 4.950 | 6.600 | 8.250 | 9.900 | 11.550 | 13.200 | 14.850 | |
Exploitatie (structureel) | ||||||||||
- Kapitaallasten | 120 | 240 | 370 | 490 | 610 | 740 | 860 | 990 | 1.110 | |
- Apparaatslasten | 80 | 80 | 80 | 80 | 80 | 80 | 80 | 80 | 80 | 80 |
- Totaal | 80 | 200 | 320 | 450 | 570 | 690 | 820 | 940 | 1.070 | 1.190 |
Bij het vaststellen van de routekaart is een budget van €160.000 vrijgegeven, dat was vrijgevallen uit het stadhuiskrediet. Inschatting nu is dat vanuit dat budget voor de jaarschijf 2022 voldoende middelen resteren voor energiemonitoring, coaching, inregelen van installaties en projectleiding.
Verkabeling hoogspanningsnet Diepenveen
De gemeenteraad heeft bij de begroting 2021 een motie aangenomen om onderzoek te doen door Tennet naar het ondergronds brengen van hoogspanningslijnen in Diepenveen. Inmiddels liggen de eerste resultaten van een haalbaarheidsonderzoek met een aantal tracés voor Diepenveen er. De gemeente zal mede moeten investeren. Enerzijds in de planvoorbereiding en uitwerking, anderzijds in de aanlegkosten. Dit in een verwachte kostenverhouding van 80% van de kosten voor Tennet, 10% voor de provincie Overijssel en 10% voor de gemeente Deventer.
De verwachte investering voor Diepenveen bedraagt ca. €23 miljoen, gemeentelijke aandeel op basis van 10% is dan €2,3 miljoen. Het verwachte jaar van investering is 2024-2025.
Vervanging dak de Scheg
Het dak van de Scheg is aan vervanging toe. Het dak is bijna 30 jaar oud en inmiddels zodanig beschadigd dat deze vernieuwd moet worden. Ook voldoet het dak van het zwembad niet meer aan de huidige eisen van duurzaamheid, wat leidt tot fors warmteverlies. Vervanging levert besparing aan energieverbruik op, zeker in combinatie met zonnepanelen. De kosten van deze investering worden de komende tijd duidelijk.
IHP Onderwijsgebouwen
Een nieuw integraal huisvestingsplan voor onderwijsgebouw is opgesteld en wordt de komende periode vastgesteld. Dit IHP geeft inzicht in de benodigde investeringen voor diverse onderwijsgebouwen tot 2029. Een voorlopig eerste inschatting is dat het gaat om een meerjarige investering van in totaal circa €26,1 miljoen tot 2030. In het IHP worden 4 categorieën onderscheiden. De voorlopige bedragen per categorie zijn opgenomen in onderstaande tabel.
Omschrijving geraamde investering | jaar | investering |
Aanvraag besluit voor 31 december 2021 | 2022 | €253.000 |
Ruimtetekort of ontbreken van adequate huisvesting | 2023-2024 | €4.886.000 |
Vervangende nieuwbouw met reductie leegstand | 2022-2025 | €12.548.000 |
Theoretisch geplande renovaties / groot onderhoud | 2023-2029 | €8.450.000 |
Totaal | €26.137.000 |
Als deze investeringen zijn gerealiseerd worden de kapitaallasten in het jaar na de oplevering van de voorziening geactiveerd in de exploitatie en start de lineaire afschrijving. In de bestaande begroting is een bedrag beschikbaar voor dekking van kapitaalslasten. Door vrijvallende kapitaalslasten kan een steeds groter deel van de nieuwe kapitaalsasten worden gedekt. Echter, dit is niet voldoende om de totale kapitaalslast te dekken. Op termijn (2027-2035) is jaarlijks een bedrag nodig om de totale investeringsvraag af te dekken. Bij de autonome ontwikkelingen in deze begroting zijn bedragen opgenomen voor een aantal investeringen. Ook is er bij nieuw beleid geld vrijgemaakt voor de tijdelijke uitbreiding Kei13.
Sporthal Bathmen
Bij de begroting 2021 is besloten tot een investering in de nieuwbouw van de sporthal in Bathmen. Dit is vertaald in het opvoeren van kapitaallasten vanaf 2024 te dekken uit algemene middelen. Uit de nadere planuitwerking blijkt dat de 1-op-1 vervanging van de huidige sporthal in Bathmen niet toekomstbestendig is. De prijzen zijn sinds de eerste raming aanzienlijk gestegen. Daarnaast zijn voor nieuwbouw huidige normen van toepassing.
De voorkeursvariant college inclusief de mogelijke integratie van de gymzaal, vraagt om een totale investering van €11,3 miljoen inclusief BTW. Aan dekking is totaal €8,1 miljoen beschikbaar inclusief BTW. Hiermee resteert een nog te dekken investering van €3,2 miljoen inclusief btw. Dit komt overeen met €164.000 aan kapitaalslasten in het 1e jaar (lineair en gemiddelde afschrijving gebouw en installaties 25 jaar)= 2025.
Bereikbaarheidsconclaaf
Als uitwerking van het ambitiedocument „Deventer: een bericht aan de Stad‟ (2010) is een bereikbaarheidsconclaaf georganiseerd waarin maatregelen voor negen samenhangende kwesties zijn geformuleerd. Afgelopen jaren zijn al diverse projecten uitgevoerd.
Op de lange termijn wordt nog een aanvullende investering voorzien, te weten de aanleg van een derde brug.
Waterveiligheid en maatregelen IJssel (richting 2050)
Nieuwe landelijke waterveiligheidsnormering zullen op lange termijn > 2050 gevolg hebben voor hoe rond de binnenstad de waterveiligheid kunnen garanderen. Tegelijkertijd spelen daar de nodige die van invloed kunnen zijn op lokale waterstanden en waterkeringen. Zoals ontwikkelingen met betrekking tot de binnenvaart. Ook hebben we aandacht voor klimaatadaptatie bij ruimtelijke ontwikkelingen. Op lange termijn zijn investeringen in waterveiligheid nodig.
Vergroten capaciteit/ vervanging sluiscomplex
Als gevolg van de ontwikkeling van de Haven, wordt duidelijker dat de functionele capaciteit van de sluis beperkt is. De maximale schepen op de Ijssel (CEMT klasse Va) zijn groter dan de afmetingen van de sluiskolk. Daarnaast komt over 10 tot 20 jaar het einde van de levensduur van het sluiscomplex in zicht. Gezien de ambities rond de haven, de ontwikkeling van de logistiek, de problematiek rondom waterveiligheid en klimaat- en duurzaamheidsopgave, moet het vergroten / vervangen van het sluiscomplex worden opgepakt. De benodigde middelen zijn zo groot, dat we tijdig moeten gaan reserveren. Daarnaast kunnen we deze investering nooit alleen doen. Er zijn in Nederland zeer weinig gemeenten die een volwaardig sluiscomplex in een primaire waterkering moeten onderhouden (en vervangen). Het rijk, provincie, regio en het bedrijfsleven zullen moeten bijspringen.
Samenvatting
Voorportaallijst (bedragen x €1.000) | Korte termijn | Middellange termijn | Lange termijn |
Wonen en voorzieningen | pm | pm | |
Gebiedsprogramma Centrumschil inclusief de Kien | |||
- Agenda Binnenstad | 5.600 | 7.000 | 3.000 |
- Culturele voorzieningen – Burgerweeshuis | nntb | ||
- Herontwikkeling industriële gebieden – Haveneiland | 7.000 | ||
- Parkeeropgave Centrumschil | nntb | ||
- De Kien | pm | pm | pm |
Gebiedsprogramma Keizerslanden | |||
- Oldenielstraat | 9.125 | ||
- Nieuwbouw sporthal Keizerslanden 2 extra zaaldelen | 7.500 | ||
Poort van Deventer | |||
- Infrastructuur rondom poort van Deventer | nntb | ||
- Hoogwaardig Openbaar Vervoer | 2.500 | 3.000 | |
Digitalisering en smart city | 750 | ||
Energietransitie | 0 | 0 | 0 |
Programma fiets | 14.000 | 15.000 | 46.000 |
Verduurzaming gemeentelijke vastgoed | 6.600 | 8.250 | |
Verkabeling hoogspanningsnet Diepenveen | 2.300 | ||
Vervanging dak de Scheg | nntb | ||
IHP Scholen en Gymzalen | 9.239 | ||
Bereikbaarheidsconclaaf – 3 e brug | pm | ||
Waterveiligheid en maatregelen IJssel | pm | ||
Vergroten capaciteit / vervanging sluiscomplex | pm |
Meer informatie
Inleiding
In de programma’s Burger en bestuur tot en met Bedrijfsvoering zijn de gemeentelijke activiteiten en middeleninzet samengevat. De kosten van deze programma’s moeten gedekt worden. Het dekking programmaplan bevat een overzicht van de beschikbare dekkingsmiddelen voor de begroting en geeft een totaaloverzicht van het resultaat van de begroting.
Hieronder wordt het resultaat van de meerjarenbegroting weergegeven, zowel exclusief alsook inclusief verrekening van reserves. Daarnaast wordt een overzicht gegeven van de lasten en baten van de programma’s en van de beschikbare dekkingsmiddelen.
Resultaat meerjarenbegroting inclusief verrekening reserves
In de onderstaande tabel worden de uitkomsten van de begroting gepresenteerd. In hoofdstuk Financiële uitkomsten begroting, treft u een nadere toelichting en specificatie aan.
(bedragen x €1.000)
Structureel begrotingssaldo | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
Saldo van baten en lasten | -905 | -5.784 | -2.750 | 1.631 |
Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves | 1.922 | 6.305 | 3.157 | -1.631 |
Totaal resultaat meerjarenbegroting | 1.017 | 521 | 407 | 0 |
Resultaat meerjarenbegroting exclusief verrekening reserves
In onderstaande tabel is het totaal aan lasten en baten opgenomen. Het lastentotaal geeft een beeld van de gemeentelijke ‘omzet’. Deze bedraagt voor 2021 €349 miljoen. Het resultaat (onder in de tabel) geeft het overall-saldo van lasten en baten als de verrekening met reserves (puttingen en stortingen) buiten beschouwing wordt gelaten. Dat geeft een extra inzicht in de financiële positie van de gemeente. De regelgeving (BBV 2004) schrijft deze cijferopstelling dan ook voor. Het saldo per programma en de algemene dekkingsmiddelen zijn hierna verder gespecificeerd.
(bedragen x €1.000)
Resultaat begroting exclusief verrekening reserves | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
Totaal lasten programma's (exclusief Algemene dekkingsmiddelen) | 364.985 | 354.737 | 355.754 | 346.379 |
Totaal baten programma (exclusief Algemene dekkingsmiddelen) | 121.351 | 112.800 | 114.740 | 107.659 |
Totaal saldo programma (exclusief Algemene dekkingsmiddelen) | -243.633 | -241.937 | -241.014 | -238.719 |
Totaal saldo algemene dekkingsmiddelen | 242.728 | 236.153 | 238.264 | 240.350 |
Resultaat begroting exclusief verrekening reserves | -905 | -5.784 | -2.750 | 1.631 |
Verrekening met reserves
In onderstaand overzicht zijn alle stortingen en puttingen in/uit reserves verzameld die ten laste resp. ten gunste worden gebracht van de exploitatie. Ook is opgenomen welke rente conform de vastgestelde regels wordt toegevoegd aan reserves. Voor detailinformatie per programma wordt verwezen naar bijlage Resultaatbestemming. Een en ander leidt per saldo tot het volgende effect van verrekening met reserves per jaar.
(bedragen x €1.000)
Reserves | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
Saldo stortingen (-) en puttingen (+) exclusief rentetoevoeging | 2.256 | 6.648 | 3.620 | -1.169 |
Toevoeging van rente aan reserves (-) | 333 | 344 | 463 | 462 |
Saldo stortingen (-) en puttingen (+) inclusief rentetoevoeging | 1.922 | 6.305 | 3.157 | -1.632 |
Saldo lasten en baten per programma
In dit overzicht zijn de saldo's per programma (exclusief reserve mutaties) samengevat.
(bedragen x €1.000)
Saldo per programma | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
Burger en bestuur | -7.297 | -6.885 | -6.444 | -6.381 |
Openbare orde en veiligheid | -10.981 | -10.975 | -10.490 | -10.488 |
Leefomgeving | -22.348 | -22.236 | -22.801 | -22.070 |
Milieu en duurzaamheid | 2.502 | -2.038 | -2.014 | -2.014 |
Ruimtelijke ontwikkeling | -2.729 | -2.284 | -1.859 | -1.792 |
Herstructurering en vastgoed | 2.126 | 1.263 | 1.030 | 1.245 |
Inkomensvoorziening en arbeidsmarkt | -32.294 | -31.690 | -31.210 | -30.900 |
Meedoen | -82.605 | -83.258 | -82.648 | -82.779 |
Jeugd en onderwijs | -39.302 | -38.178 | -40.090 | -39.069 |
Economie en Internationaal beleid | -2.282 | -2.280 | -2.027 | -2.026 |
Kunst en cultuur | -14.438 | -14.380 | -14.156 | -14.133 |
Bedrijfsvoering | -28.979 | -28.995 | -28.304 | -28.312 |
Totaal | -243.633 | -241.937 | -241.014 | -238.719 |
Algemene dekkingsmiddelen
De belangrijkste dekkingsbron voor de gemeentelijke lasten zijn de zogenaamde algemene dekkingsmiddelen, waarvan de Algemene Uitkering (AU) en de Onroerende zaakbelasting (OZB) de belangrijkste zijn. De dekkingsmiddelen die direct verbonden zijn aan taakvelden, zoals de afvalstoffenheffing en het rioolrecht zijn als opbrengst ondergebracht in het betreffende programma. Naast deze algemene dekkingsmiddelen is er ook een aantal lasten en baten, dat daar (nog) buiten valt. Het betreft gereserveerde lasten en baten van algemeen karakter die nog nadere uitwerking behoeven alvorens te worden toebedeeld aan een programma. Ze worden per onderwerp kort toegelicht, en voor zover relevant daarna gespecificeerd.
(bedragen x €1.000)
Algemene dekkingsmiddelen | 2022 | 2023 | 2024 | 2025 |
Algemene uitkering | 216.255 | 215.979 | 217.968 | 221.407 |
Lokale heffingen | 29.459 | 30.459 | 31.514 | 32.579 |
Saldo financieringsfunctie | 443 | 419 | 1.692 | 2.419 |
Dividend | 1.194 | 1.194 | 1.194 | 1.194 |
Calculatieverschillen | -31 | -393 | -671 | -671 |
Overige algemene dekkingsmiddelen | -641 | -648 | -648 | -648 |
Uitvoeringskosten lokale heffingen | -1.096 | -1.096 | -1.096 | -1.096 |
Gereserveerde budgetten: | ||||
Onvoorzien | -240 | -240 | -240 | -240 |
Stelposten | ||||
Areaal infrastructuur | -313 | -513 | -723 | -933 |
Gebiedsexploitatie Bergweide/Kloosterlanden | -300 | 0 | 0 | 0 |
Burgerweeshuis (exclusief nieuw beleid van €1,3 miljoen) | -2.691 | 0 | 0 | 0 |
De nieuwe Keizer | -120 | -3.920 | -200 | -100 |
Wet Open Overheid | -182 | -206 | -231 | -258 |
Stelpost accres AU | -1.650 | -1.950 | -2.250 | -2.550 |
Stelpost autonome ontwikkelingen | -1.350 | -1.725 | -2.105 | -2.490 |
Stelpost algemene uitkering jeugd | 9.576 | 7.947 | 7.461 | 6.847 |
Stelpost bodemsanering | 439 | 439 | 439 | 439 |
Nieuw Beleid | -5.694 | -5.501 | -6.180 | -4.189 |
Stelpost prijzen en lonen | 0 | -3.787 | -7.272 | -10.998 |
Stelpost investeringen | -119 | -119 | -119 | -119 |
Technische stelposten | -211 | -186 | -269 | -243 |
Totaal | 242.728 | 236.153 | 238.264 | 240.350 |
Algemene uitkering
Gemeente Deventer ontvangt de algemene uitkering uit het gemeentefonds. Deze uitkering is voor een deel gekoppeld aan de uitgaven van het Rijk. De verdeling van het geld over de gemeenten vindt plaats op basis van verdeelmaatstaven.
Lokale heffingen
Hier wordt een beeld gegeven van de lokale heffingen waarbij er geen relatie ligt tussen de kosten en de opbrengsten. Dit impliceert tevens dat de heffingen op het gebied van parkeren (gedeeltelijk), afvalstoffen- en rioolopbrengsten geen algemeen dekkingsmiddel zijn, maar expliciet worden aangewend voor uitgaven op betreffende terreinen. In de paragraaf lokale lasten wordt aandacht besteed aan o.a. lokale lastendruk, kwijtscheldingsbeleid e.d.
Saldo financieringsfunctie
Het saldo van de financieringsfunctie is een begrip uit het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Dit begrip kan worden gedefinieerd als het saldo van:
- de betaalde rente (last) over de aangegane langlopende leningen en over de aangetrokken middelen in rekening courant, en
- de ontvangen rente (bate) over de uitzettingen. Onder uitzettingen kunnen worden verstaan deposito’s, verstrekte langlopende leningen en beleggingen.
Dividend
De opbrengst uit deelnemingen betreft o.a. de dividenduitkering van de Bank Nederlandse gemeenten.
Calculatieverschillen kostenplaatsen
In een aantal kostenplaatsen wordt in de begroting een voorcalculatorisch tarief gehanteerd. De werkelijke kosten en opbrengsten kunnen hiervan afwijken. Dit komt tot uitdrukking in het calculatieverschil. Daarnaast bevat deze post nog budgetten die niet zijn toe te rekenen aan één product.
Overige algemene dekkingsmiddelen
De post ‘overige algemene dekkingsmiddelen’ bestaat met name uit de bespaarde rente op de reserves afkopen erfpacht en de vermogensreserve en kosten voormalig personeel.
Uitvoeringskosten lokale heffingen
Uitvoeringskosten lokale heffingen zijn de kosten voor het heffen en invorderen van de belastingen en heffingen. Dit zijn onder andere kosten van het gegevensbeheer, alle correspondentie en andere administratieve handelingen.
Gereserveerde budgetten:
Onvoorzien
Dit betreft de algemene raming voor onvoorzien. De bestedingen die ten laste van onvoorzien komen worden verantwoord op de programma’s waarop deze betrekking hebben. Dit betreft diverse lasten en baten die niet direct aan programma’s kunnen worden toegerekend.
Stelposten
Dit betreft diverse lasten en baten die niet direct aan programma’s worden toegerekend.
Nieuw beleid
Dit is het bedrag van de incidentele en structurele voorstellen nieuw beleid.
Vennootschapsbelasting
Vanaf 1 januari 2016 geldt voor de gemeente Deventer de Wet modernisering vennootschapsbelastingplicht overheidsbedrijven (Wet Vpb). Op basis van de wetgeving zijn de verschillende activiteiten van gemeente Deventer onderzocht of er sprake is van het drijven van een onderneming. Op basis van het onderzoek is de gemeente Deventer van mening dat dit niet het geval is. Het pleitbaar standpunt is geformaliseerd met het indienen van een zogenaamde ‘nihil’ aangifte voor de jaren 2016, 2017, 2018 en 2019.
Voor de begroting 2022 betekent dit dat er in beginsel geen financiële consequenties in de vorm van vennootschapsbelastingafdracht zijn opgenomen.
De gemeente Deventer heeft met reclame exploitanten contracten afgesloten op basis waarvan de gemeente, delen van de publieke ruimte tegen vergoeding ter beschikking stelt aan de exploitant. De Belastingdienst is van mening dat de gemeente Deventer daarmee een onderneming drijft en heeft de gemeente over het jaar 2016 en 2017 een aanslag opgelegd. De gemeente Deventer is het niet eens met de aanslagen en is, net als diverse andere gemeenten, daartegen in bezwaar gegaan. Of het pleitbaar standpunt van de gemeente Deventer in dit juridisch traject overeind blijft, hangt af van de Belastingdienst in combinatie met de landelijke fiscaal juridische ontwikkeling. Er zijn diverse gerechtelijke procedures gestart om de wet op dit gebied te verduidelijken. Dit vormt een onzekerheid voor de gemeente Deventer.
(bedragen x €1.000)
2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
Vennootschapsbelasting | 0 | 0 | 0 | 0 |
Overhead
In de BBV-regels is voorgeschreven wat onder de definitie overhead wordt verstaan.
De definitie luidt: alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van de medewerkers in het primaire proces. Door de definitie te gebruiken kan een eenduidig inzicht worden gegeven in de kosten die direct zijn toe te rekenen aan bepaalde taakvelden. Er moet in het programmaplan worden aangegeven welk bedrag dit in de gemeente betreft.
(bedragen x €1.000)
2022 | 2023 | 2024 | 2025 | |
Overhead | 28.915 | 28.693 | 28.317 | 28.381 |