Het versterken van onze arbeidsmarkt markeert onze woningbouwambitie. Dat lukt als we investeren in het vasthouden en versterken van onze economische positie en werkgelegenheid. Ons economisch beleid richt zich op het aantrekken van nieuwe bedrijven, op het vergroten van mobiliteit op de arbeidsmarkt en op een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Werk draagt bij aan het geluk en gezondheid van onze inwoners. We stellen een agenda op met een samenhangende aanpak om de arbeidsmarkt te versterken.

Daarnaast hebben we de ambitie om aantrekkelijk te zijn voor jonge werknemers. Een aantal locaties langs de kennis-as van de Poort van Deventer tot aan het station, zoals de Kien, het gasfabriekterrein en S/Park bieden kansen. Deze ontwikkelingen trekken jong talent aan en behouden die voor Deventer. Ook versterken ze de economische samenwerking tussen bedrijven, onderwijsinstellingen en overheidsinstellingen. Om in de toekomst de economische ontwikkelingen in het gebied niet op slot te zetten, werkt het college een aantal maatregelen uit om de capaciteit en de flexibiliteit van het verkeerssysteem te vergroten.

De komende 15 jaar willen we mogelijk zo’n 11.000 nieuwe woningen bouwen. Bij die nieuwbouw richten we ons ook op jonge mensen om de stad en dorpen vitaal te houden. Voor een sterke economie en goed functionerende arbeidsmarkt zijn deze jongeren hard nodig. We willen onze eigen scholieren en studenten graag binden aan de stad, vaklieden behouden en ook studenten van buiten naar Deventer trekken om te wonen en te werken. Startende jonge huishoudens versterken bestaande wijken. Een grotere differentiatie van het woningaanbod is daarvoor nodig. Daarnaast zijn jongeren belangrijk voor het verenigingsleven en de levendigheid in de binnenstad. Bovendien zijn zij de toekomst voor tal van instellingen en organisaties die Deventer maken en regionaal op de kaart zetten. Een passende woning, goede voorzieningen (vrijetijd, cultureel en openbaar vervoer) en toekomstbestendig werk zorgen dat we jongeren aan Deventer binden en naar Deventer trekken. Dit is een veelomvattende en omvangrijke ambitie en vraagt om een dito strategie en blijvende investering. Bij deze begroting worden dan ook aanvullende middelen beschikbaar gesteld om te investeren in capaciteit voor de uitvoering van de routekaarten en bijbehorende aansturing.

Naast nieuwbouw van woningen, komen er in de komende jaren grote uitdagingen op de gemeente af om de wijken en dorpen leefbaar en vitaal te houden. Het gaat hierbij om de vergrijzing in combinatie met het langer thuis wonen in de eigen sociale omgeving, de inclusieve samenleving en de ongedeelde stad, de energietransitie en klimaatadaptatie. Hierbij willen we de woon- en leefkwaliteit en het voorzieningenaanbod op peil te houden en waar mogelijk te verbeteren.

Door alle ambities en opgaven worden stedelijke ontwikkelingen complexer. De projecten kunnen niet meer los van elkaar worden gezien. Maatregelen en activiteiten moeten op elkaar worden afgestemd. De organisatie van belangen, disciplines en allerlei beleidsthema’s is een hele klus. Daarnaast leidt de Omgevingswet tot een andere benadering van ontwikkelingen en aanvullende mogelijkheden om onze kosten te verhalen. De noodzaak om integraal en samenhangend te ontwikkelen neemt toe. Om te voorkomen dat we financiële kansen laten liggen of onvoldoende doelmatig werken investeren we extra in gebiedsmanagement.

Ook blijven we inzetten op de goede bereikbaarheid van Deventer, met een ideale ligging tussen Randstad, Oost- Nederland en Duitsland. De IJssel en de havenvoorzieningen vormen daarin belangrijke infrastructuur. We versterken het onderscheidend karakter van Deventer als economisch bolwerk met onze ambities op het gebied van innovatieve duurzaamheid, kenniseconomie en IT. We werken samen met onze partners aan een goede aansluiting tussen beroepsonderwijs en bedrijfsleven.

De twee hoofddoelen uit het Nationale Klimaatakkoord (2019) zijn het lokaal opwekken van duurzame energie door middel van zon en wind en de transitie naar een warmtevoorziening zonder fossiele brandstoffen. In 2020 is het Deventer Energieplan vastgesteld. Daarin zijn de stappen beschreven om tot een energieneutraal Deventer te komen. Daarna is de warmtetransitievisie vastgesteld en is met omringende gemeenten gewerkt aan de Regionale Energiestrategie. Het is een grote uitdaging om de energietransitie in samenhang met andere (ruimtelijke) opgaven en in samenspraak met bewoners en bedrijven gestalte te geven. Participatie door inwoners, bedrijven en andere partners is de sleutel bij de ontwikkeling van plannen voor opwek van duurzame energie. Daar zullen wij in 2022 mee doorgaan. Over de wijze waarop gaan we in gesprek met de raad.

Naast de RES met de focus op het realiseren van opwek van elektriciteit middels zon en wind, heeft de gemeente ook de opgave om de warmtetransitievisie te vertalen in wijkuitvoeringsplannen. De warmtevoorziening in nieuwe en bestaande wijken vraagt blijvende inzet vanuit de gemeente. Daarnaast worden er grote programma's voor energiebesparing uitgerold en vanwege de complexiteit en dynamiek vraagt dit extra capaciteit.

Mobiliteit is een belangrijk onderdeel van de energietransitie. Fossiele brandstoffen maken plaats voor duurzame energiebronnen. Het programmaplan Duurzame mobiliteit beschrijft hoe bewoners en bedrijven worden gestimuleerd om meer gebruik te maken van schone vervoermiddelen. De vier pijlers van het programmaplan ‘duurzame mobiliteit’ zijn:

1. infrastructuur: wegennetwerk en voorzieningen;
2. gedragsverandering: promotie van schone vervoersmiddelen;
3. samenwerking, vooral met bedrijfsleven;
4. innovatie en technologie.

Aanvullend werken we aan de logistiek in de binnenstad. De bedoeling is te komen tot zero emissie. Ook rollen we de rode loper uit voor de fiets. Het programma fiets is vastgesteld voor de periode 2021-2025. In de binnenstad investeren we in meer fietsvoorzieningen en bijbehorende dienstverlening.

Extreme weersomstandigheden hebben deze zomer in Zuid-Limburg geleid tot veel getroffenen en grote schade door wateroverlast. Het benadrukt de noodzaak om in Deventer blijvend te investeren in klimaatadaptatie.
We hebben geconstateerd dat een aantal maatschappelijke ontwikkelingen en thema's zoals droogte, hittestress, biodiversiteit en waarde van bomen nog niet goed verankerd waren in het geldende bomenbeleidsplan. Dit is vertaald naar een nieuw bomenbeleidsplan. Ook wordt een relatie gelegd met het nieuwe programmaplan klimaatadaptie en stellen we middelen beschikbaar voor klimaatadaptieve maatregelen. Met deze actualisatie is het nieuwe plan 2021 - 2030 toekomstbestendig, ook in het kader van de omgevingsvisie.

Vanuit het Verbindend Kader Sociaal Domein werken we aan een samenhangende aanpak voor het sociaal domein. Op dit moment zien we dat we onze transformatiedoelen financieel hebben bereikt. We waarderen de bijdrage van onze partners hieraan.

Eigen regie en oplossingen in de sociale leefomgeving van onze inwoners zijn uitgangspunt. De doorontwikkeling van onze teams in de toegang sluit daar goed bij aan. Door stevig te investeren in preventie hopen we een goede sociale basis te creëren. Als zorg en ondersteuning nodig is, maken we dat mogelijk. Ook helpen we zoveel mogelijk mensen aan het werk of begeleiden hen naar werk-leerroutes door Inzet op Maat. Omdat investeren in preventie helpt, is er de komende drie jaar een investeringsfonds preventie. Met dit fonds ondersteunen we initiatieven die bijdragen aan een sterke basisvoorziening in de wijken en dorpen. Zij zorgen daarbij dat inwoners geen of een kleiner beroep hoeven doen op maatwerkvoorzieningen. Bij succes maken we dit structureel.

We bouwen verder aan onze toegang in het sociaal domein. Daarbij bevorderen we samenwerking tussen alle schakels in de levensfasen van onze inwoners “Van Wieg naar Werk”. Verder investeren we in veilig en gezond opgroeien in Deventer. We sluiten aan bij de ambities die Deventer heeft op gebied van “verjongen en versterken arbeidsmarkt”. We willen een veilige omgeving om op te groeien met een gezonde leefstijl en goed onderwijs, met uitdagende vrijetijdsbestedingen in de buurt of stad en zicht op toekomstbestendig werk in onze gemeente. Dit draagt bij aan een sociaal en economisch sterk Deventer.

Door de coronacrisis doet een grotere groep mensen een beroep op onze voorzieningen. We helpen mensen waarbij zij zelf regie houden. We helpen bij het vinden van werk. Werk is belangrijk om volwaardig mee te doen aan de samenleving en maakt mensen gelukkiger. Ook sporten en beweging vinden wij belangrijk, zowel voor de sociale binding als voor de gezondheid. Niet alleen georganiseerd maar ook geïntegreerd en ingepast in onze dagelijkse leefomgeving gaat sporten en bewegen meer een plek krijgen de komende jaren. We werken verder aan het project van vervangende nieuwbouw voor het vmbo in Deventer en de sporthal Keizerslanden. Ook stelt het college voor miljoenen te investeren in vernieuwing van scholen Splithofstraat, Colmschaterenk, Borgele en Zwaluwenburg. Deze projecten dragen bij aan onze ambitie om te investeren in goed onderwijs voor jongeren en sportgelegenheid voor onze inwoners.

Als gemeente Deventer hebben we de ambitie en doelstelling dat: “Alle inwoners van Deventer (van jong tot oud) kunnen rondkomen en meedoen in de samenleving. Dit zonder dat zij stress ervaren van geldzorgen en (problematische) schulden”. We bieden ondersteuning en indien nodig inkomensondersteunende regelingen. We proberen schulden te voorkomen of in een zo vroeg mogelijk stadium op te lossen of beheersbaar te maken. Ook zetten we ons in om overerving van armoede tegen te gaan. We zorgen voor duurzame oplossingen en beseffen dat we hierbij ook de organisaties in de stad heel hard nodig hebben. Gezien alle landelijke en lokale ontwikkelingen is deze inzet nodig. Nog te veel gezinnen hebben geldzorgen en te veel kinderen groeien op in armoede. Wellicht kunnen we nooit alle armoede en schuldenproblematiek in Deventer oplossen, maar dat is wel het uitgangspunt.

Dat bereiken we door in te zetten op zowel inkomensondersteunende en participatie-bevorderende regelingen. Maar ook door ondersteuning en advies aan inwoners. Immers, we hebben regelingen die inwoners helpen, maar het streven is om hun situatie te verbeteren zodat ze die regelingen niet of minder nodig hebben.

Deventer straalt geschiedenis uit en ademt cultuur. Wij vinden kunst en cultuur belangrijk, niet alleen ter verrijking van ons leven, maar ook ter vergroting van onze betrokkenheid bij de samenleving. Een sterk Deventer kan niet zonder cultuur. Cultuur die ons doet ontspannen, vermaken, verbazen en nadenken. Juist deze sector heeft flink geleden onder de coronacrisis. We spannen ons in voor het gelijk houden van de cultuurbegroting en waar mogelijk klappen op te vangen van instellingen die het hoofd tijdelijk niet boven water kunnen houden. In Deventer wordt historie met toekomst verbonden. Op bijzondere erfgoedlocaties ontpoppen initiatieven die ons inspireren. Zij krijgen de ruimte om te experimenteren en te groeien. Cultuur geeft op die manier letterlijk en figuurlijk identiteit, het brengt reuring en jaagt ruimtelijke, economische en sociale ontwikkelingen aan.

De Cultuurvisie Boeien en Bloeien wil de volle breedte van het culturele speelveld ondersteunen en financiële ruimte creëren voor het stimuleren van vernieuwende initiatieven. We kijken daarbij ook naar de aantrekkelijkheid voor jongeren. Dit omdat we vanuit onze woonambitie inzetten op verjongen. Dat betekent dat Deventer de leefomgeving, culturele voorzieningen, evenementen, horeca, sport en schoolgebouwen aantrekkelijk wil maken voor de eigen jongeren, voor studenten en voor de vestiging van jonge gezinnen.

We werken een plan uit voor een toekomstbestendig gebruik van het vastgoed aan de Keizerstraat. De Schouwburg, het Kunstcircuit, het voormalige Filmhuis en de Irispanden zijn samengebracht onder de werknaam De Nieuwe Keizer. Deze ontwikkeling geeft een stevige impuls aan de economische ontwikkeling van het gebied. Daarnaast worden met deze ontwikkeling een aantal financiële knelpunten opgelost.

Voor het Burgerweeshuis wordt in deze begroting nog eens €1,3 miljoen euro extra gereserveerd zodat de totale reservering €4 miljoen euro bedraagt.. Conform de Leidraad Grote Projecten, wordt eerst de initiatieffase doorlopen met een uitwerking en vergelijking van verschillende scenario's.

Bewoners en bezoekers zoeken in de binnenstad sfeer en beleving. Onmisbare ingrediënten hiervoor zijn: een onderscheidend en verrassend aanbod van winkels, horeca, culturele en toeristisch recreatieve voorzieningen, een aangename ambiance en activiteiten. Kwaliteit en uitstraling zijn een voorwaarde. Het merendeel van deze ingrediënten is in Deventer ruim voor handen. Denk aan het monumentale karakter van de binnenstad, het relatief grote aanbod van winkels met een ‘couleur locale’, de karakteristieke inrichting van de openbare ruimte en landelijk bekende evenementen zoals Deventer op stelten, het Dickens festijn en de boekenmarkt. De binnenstad ondergaat de komende jaren een transformatie van ‘place to buy’ naar ‘place to be’. Als gevolg van de coronacrisis versnelt deze transformatie. Hiervoor is een programma-overstijgende uitvoeringsagenda voor de binnenstad opgesteld.

Wij zoeken meer verbinding met de samenleving. Participatie en actief burgerschap zijn onze uitgangspunten. Wij betrekken de inwoners zo goed mogelijk bij het opstellen van beleid en het uitvoeren van plannen. In de communicatie gebruiken we moderne media en sluiten we aan op bestaande kanalen in de verschillende wijken en dorpen. De investering binnen het kader inwoners aan zet zetten we door tot en met 2025.

Wijkgericht werken is een belangrijk thema en een goede methode om de veiligheid, duurzaamheid, sociale zorg en gezondheid op wijk – en buurtniveau in te vullen. Het biedt mogelijkheden om investeringen van de gemeente in de wijk te combineren en beter aan te laten sluiten bij wensen van bewoners. Daarnaast is wijkgericht werken de basis voor de integrale aanpak van grote opgaven zoals de energietransitie en klimaatadaptatie. De uitvoering van maatregelen hiervoor vindt plaats in de wijken, direct bij mensen voor de deur. Een integrale benadering biedt mogelijkheden om aan te sluiten bij investeringen van bijvoorbeeld woningbouwcorporaties, netwerkbeheerder, energie- en telecommaatschappijen.

Wij stellen voor om de inzet op klimaatadaptatie structureel te maken. Aanvullend willen we een forse investering doen gedurende vier jaar vanuit diverse programma’s in de wijken. Het gaat hierbij om meekoppelbudgetten bij investeringen voor de warmtetransitie, kwaliteitsimpulsen in de fysieke en sociale leefomgeving, de Deltabuurt en voor klimaatadaptatie.

De afgelopen jaren hebben we positieve ervaringen opgedaan met buurtmakers. Zij leveren een belangrijke bijdrage aan de sociale cohesie in de wijken. Zij zijn met aandacht aanwezig in de wijken met oog voor de vraagstukken die daar leven. Vanuit die positieve ervaring zetten we deze aanpak door in 2024 en 2025. Het college stimuleert het integraal werken in de wijken

Afgelopen jaren daalden de criminaliteitscijfers en nam het gevoel van veiligheid toe. Het investeren in wijken en buurten vergroot de weerbaarheid van onze inwoners. Het draagt bij aan het voorkomen van ondermijnende criminaliteit. We houden deze lijn vast en blijven investeren in het tegengaan van ondermijning. De komende vier jaar wordt meer geld beschikbaar gesteld.

Wij staan voor de belangrijke taken die we willen uitvoeren. Dat vraagt om een solide financieel beleid, waarmee risico’s kunnen worden opgevangen. Onze uitgaven worden aangepast aan de inkomsten van het Rijk. Wij willen geen andere lastenverzwaringen dan de trendmatige verhogingen.